Suyu kısa sürede buz haline getiren dahiyane hile: Uzun uzun beklemeye gerek yok! Sözcü Gazetesi

Buz küpü tepsilerinize soğuk su doldurmak yerine sıcak su kullanmak şaşırtıcı gelebilir; ancak bilim, sıcak suyun daha çabuk donduğunu gösteriyor. 

“Mpemba etkisi” olarak adlandırılan bu olgu, 1963’te Tanzanyalı öğrenci Erasto Mpemba’nın sıcak dondurmanın soğuk sudan daha hızlı donduğunu fark edip geliştirdiği teorinin sonucudur.

Uzmanlar, etkinin temel nedenlerinden birinin sıcak suyun güçlü karışım özelliği olduğunu vurguluyor. 

Teoriye göre sıcak suyun yüzeyinden başlayan soğuma kabın kenarlarına yakın tabakalarda yoğunluk farkı yaratıyor ve çöken soğuk su, alt kısımdaki hâlen sıcak suyu yukarı taşıyarak karışımı hızlandırıyor. 

Yani dışarıdan içeriye doğru hızla yayılan soğuk, suyun tamamının daha etkin bir şekilde ısı kaybetmesini sağlıyor. 

Bir diğer önemli etki ise suyun 4 °C’deki yoğunluk özelliği. Yine söz konusu teoriye göre, su 4 °C’nin altına düştüğünde dipten yükseliyor ve bu sayede karışım döngüsü tekrarlanıyor. Özetle sıcak su kullanıldığında, bu yükselme ve karışım katmanları daha kalın oluyor; dolayısıyla ısı alışverişi çok daha kuvvetli gerçekleşiyor.

Pratikte, örneğin 50 °C’deki suyun 20 °C’dekinden daha hızlı donduğu deneylerle de kanıtlanmış durumda. Buz üretiminde bu yöntemi uygulayan tesislerde, sıcak suyun kullanıldığı sistemler çok daha kısa sürede tam kapasiteye ulaşıyor.