Tansiyon ilaca gerek kalmadan düşer mi? Sözcü Gazetesi

İlaçsız düşürme hangi durumda mümkündür?

Kan basıncı 140/90’ın hemen altındaysa ve hastada organ hasarı, diyabet ya da böbrek hastalığı yoksa, ilk etapta ilaçsız düşürme denenebilir. Hedef: Tansiyonu 130/80’in altına indirmek. Ama bu yaklaşım her hasta için uygun değildir. Riskli gruplarda gecikme tehlikeli sonuçlar doğurabilir. (Kaynak: Mayo Clinic – Lifestyle changes to lower blood pressure)

Tuzsuz diyet gerçekten etkili mi?

Günde 5 gramdan fazla tuz tüketmek tansiyonu belirgin biçimde artırır. Türkiye’de ortalama günlük tuz tüketimi 9-10 gram civarındadır. Tuzu azaltmak, özellikle tuza duyarlı kişilerde sistolik tansiyonu 5-6 puan düşürebilir. Ayrıca fazla tuz idrarla kalsiyum kaybına yol açarak kemik sağlığını da etkileyebilir. (Kaynak: WHO – Salt reduction and blood pressure)

Sonuç: Sadece Tuzu kısmak yetmez

Tansiyonu düşürmek bir bütün olarak ele alınmalıdır:
Tuz, kilo, stres, hareket, nefes, uyku, destek ürünleri... İlaçsız kontrol mümkündür ama her hasta için değil. Bazı hastalar için gecikmek, kalıcı organ hasarına davetiye çıkarır. 

Nefes çalışması ve tempolu yürüyüş

Düzenli yürüyüş yapanlarda ortalama 4-5 mmHg sistolik düşüş sağlandığı gösterilmiştir.
Günde 30 dakika tempolu yürüyüş veya bisiklet gibi aerobik egzersizler bu etkiyi destekler.
Ayrıca kontrollü nefes teknikleri (örneğin 4 saniye nefes al, 6 saniye ver) sempatik sinir sistemini baskılayarak kan basıncını düşürebilir. (Kaynak: Cleveland Clinic – Breathing techniques and hypertension)

‘İlaçsız yaşarım’ fikri ne zaman riskli olur?

Bazı hastalar “ilaçsız çözüm” peşinde koşarken zaman kaybeder. Oysa tansiyon 150/95 üzerindeyse, diyabet, böbrek hastalığı ya da kalp-damar hastalıkları varsa, beklemek zararlı olabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri değerlidir ama her zaman yeterli değildir. Kararı hekimle birlikte vermek en doğru yoldur. (Kaynak: ESC Hypertension Guidelines, 2023)

Bitkisel destekler ne kadar güvenilir?

Bazı doğal ürünlerin tansiyona olumlu etkileri bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir:

- Hibiskus çayı: antioksidan etkisiyle tansiyonu 5-7 puan düşürebilir.
- Nar suyu: günde 1 bardak tüketildiğinde damar genişletici etki gösterir.
- Sarımsak: düzenli kullanımda 5 mmHg düşüş sağlayabilir.

Ancak bu ürünlerin dozu, kullanım süresi ve ilaçlarla etkileşimi önemlidir. “Doğal” olması her zaman “zararsız” anlamına gelmez. (Kaynak: Journal of Nutrition – Herbal interventions in blood pressure)

Tansiyon neden yükselir?

Yüksek tansiyonun yüzde 90’ında altta yatan belirli bir neden bulunamaz. Bu duruma “primer hipertansiyon” denir. Genetik yatkınlık, yaş, hareketsizlik, obezite, stres ve kötü beslenme en önemli risk faktörleridir. Tuzu fazla tüketmek, hazır gıdalarla beslenmek, potasyumdan fakir kalmak ve fazla kilo taşımak da basıncı artırır. (Kaynak: American Heart Association – Causes of high blood pressure)

Potasyum ve magnezyum takviyesi gerekli mi?

Potasyum, sodyumun tansiyon yükseltici etkisini dengeler. Muz, avokado, ıspanak ve yoğurt gibi besinlerde bulunur. Magnezyum ise damar düz kaslarını gevşetir. Eksikliği olanlarda takviye faydalıdır. Ama her tansiyon hastası bu takviyeleri gelişigüzel kullanmamalıdır. Özellikle böbrek hastalarında dikkatli olunmalıdır. (Kaynak: NIH – Potassium and magnesium in blood pressure regulation)

D vitamini eksikliği tansiyonu etkiler mi?

D vitamini eksikliği, bazı çalışmalarda yüksek tansiyonla ilişkilendirilmiştir. Ancak takviye kullanıldığında tansiyonda kalıcı bir düşüş sağlanıp sağlanmadığı hâlâ tartışmalıdır. Yine de D vitamini eksikliği varsa, yerine koymak genel damar sağlığı için faydalıdır. (Kaynak: The Lancet – Vitamin D and cardiovascular risk)

Kilo vermek neden bu  kadar etkili?

Kilonuzda 5 kiloluk bir azalma bile tansiyon üzerinde fark yaratır. Her bir kilo kaybı, büyük tansiyonda yaklaşık 1 mmHg düşüşe neden olabilir. Ayrıca bel çevresinin daralması, insülin direncinin kırılması ve damar iç yüzeyindeki stresin azalması da pozitif etki sağlar. (Kaynak: Harvard Health – Blood pressure and weight loss link)

Yarın

- En yaygın 5 tansiyon ilacı ne işe yarıyor?
- Yan etkiler neler?
- Hangi ilaç kimde kullanılır, kimde kullanılmaz?
- İlaçlar cinselliği etkiler mi?
- İlaç kullanmasına rağmen tansiyonu düşmeyenlerde ne yapılmalı?