“Türkiye yeni bir Kolombiya olma yolunda” Çeteleşmeler neden çoğaldı? Bu cesareti nereden alıyorlar?

Son yıllarda Türkiye’de çeteleşme vakalarında gözle görülür bir artış yaşanıyor. Kamuoyunda sık sık gündeme gelen organize suç örgütleri, sadece yetişkinleri değil çocukları da hedef alıyor. Bu durum, “Çeteler bu cesareti nereden alıyor?” ve “Neden özellikle çocuklar bu işin içine çekiliyor?” sorularını akıllara getiriyor.

Emekli Cinayet Büro Amiri Savaş Kurtbaba ve Avukat Figen Çalıkuşu ülkemizde son yıllarda artan çeteleşme üzerine haberglobal.com.tr'den Şifa Kaymak'a önemli açıklamalarda bulundu.

Kurtbaba, 2010’lu yıllara kadar gasp ve kapkaç çetelerinin yoğun olduğunu, bu dönemde alınan yasal ve polisiye tedbirlerle kapkaçın büyük ölçüde çözüldüğünü hatırlattı. Ancak sonrasında farklı bir evreye geçildiğini vurguladı.

Kurtbaba’ya göre, ekonomik düzeyi düşük bölgelerde mahalle çeteleri oluştu ve önce kendi çevrelerinde haraç almaya başladı. Zamanla bu çeteler büyüyerek kendi bölgelerinin dışına çıktı.

“Biz o dönem ‘Bunları durdurun, ileride büyük sıkıntı çıkaracaklar’ dedik ama ne adli ne de polisiye önlem alındı. Hiç kimse ciddiye almadı. Şimdi de Yeni bir Kolombiya olma yolunda ilerliyoruz” sözleriyle geçmişte yapılan ihmallere dikkat çekti.

Kurtbaba, bu süreçte çetelerin kendi içlerinden ayrışarak farklı isimler altında çoğaldığını ifade etti:

“Boyunlar ile başladı, ardından Daltonlar, Sarallar, Redkitler, Casperlar gibi gruplar türedi. İçlerinden bazıları yurt dışına yerleşip oradan işleri yönetmeye başladı. Eve, arabaya çöküyorlar; alamazlarsa öldürüyor ya da sakat bırakıyorlar.”

Çetelerin özellikle çocukları hedef aldığına değinen Kurtbaba, örgütlerin internet dizileri ve oyunlarla gençleri cezbettiğini söyledi:

“14 yaşındaki çocuklara 50 bin lira veriyorlar, kendini çete lideri zannediyor. Cezaevinde bakılacakları söyleniyor, örgüt evleri kuruluyor. İddianamelerde bunlar yazıyor. Taşradaki çocukları bulmak çok kolay.”

Çeteleşmeye karşı hazırlanan yeni kanun düzenlemelerini de değerlendiren Kurtbaba, yeterli olmayacağını savundu:

“Birkaç basit önlem alınmış, hafifletici sebepler ortadan kaldırılmış. Ama bunlar etkili değil. Daha ağır tedbirler gerekiyor. Şu anda kendi yaş gruplarını öldürüyorlar ama ileride iş insanlarını, siyasetçileri hedef alacaklar. Önlemler genişletilmezse sonumuz felakete gidiyor.”

Kurtbaba, güvenlik ve yargı mekanizmalarının daha sert ve kapsamlı önlemler alması gerektiğini vurgulayarak sözlerini tamamladı:

“Ölümlü olayların önüne geçemiyoruz, yakında çok daha korkunçlarını konuşacağız.”

Avukat Figen Çalıkuşu, Türkiye’de artan çeteleşme ve çocukların suç örgütlerine sürüklenmesine ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Çalıkuşu, Küresel Organize Suçlar Endeksi’ne göre Türkiye’nin Avrupa’da birinci, dünyada ise 14. sırada yer aldığını hatırlatarak, bu tablonun temelinde “uyuşturucu ticareti”nin bulunduğunu söyledi.

Çalıkuşu, hukukun üstünlüğünün zayıfladığı yerde suçun arttığını vurguladı

:
“Eğer hukuksuzluk ve cezasızlık söz konusuysa bu, çeteleşmeyi ve suç işlemeyi teşvik eder, zihniyeti kışkırtır, önünü açar. Türkiye’deki bu cesaretin kaynağı da burada yatıyor.”

Gelir adaletsizliği ve genç işsizliğinin çeteleşmeyi beslediğini belirten Çalıkuşu, uyuşturucu ticaretinin toplum için en büyük tehdit olduğunu söyledi:

“Uyuşturucu, toplumları mahveden bir müptela. Gelir dağılımının bozuk, fakirliğin yaygın, genç nüfusun sallantıda olduğu ülkelerde rutubet gibi yayılıyor. Suç ekonomisinin ürettiği karanlık servetler, kurumları ve kişileri de yoldan çıkarıyor.”

Çalıkuşu, çetelerin özellikle çocukları hedef aldığını ifade ederek şu sözleri kullandı:
“Fakir ailelerin sosyal disiplinden uzak çocukları kolayca bu işin içine çekilebiliyor. Ayrıca yargı sürecinde ceza indirimleri olduğu için çeteler özellikle çocukları kullanıyor. Bu yüzden çocuklar ilk kurban oluyor.”

Türkiye’nin ekonomik sıralamalar ile hukuk ve demokrasi endeksleri arasındaki uçuruma dikkat çeken Çalıkuşu, çözümün buradan geçtiğini söyledi:

“Türkiye Gayri Safi Milli Hasıla’da dünyada 17. sırada ama Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 117, Demokrasi Endeksi’nde 102, Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 107. sırada. Bu uçurum kapanmadıkça yolsuzluk ve çeteleşme artar. Ülkenin geleceğini korumak için hukuk, demokrasi ve şeffaflık alanlarında ciddi adımlar atılmalı.”