SonTurkHaber.com
close
up
Unutkanlık nerede hastalığa dönüşür? Sözcü Gazetesi

Unutkanlık nerede hastalığa dönüşür? Sözcü Gazetesi

SonTurkHaber.com, Sozcu kaynağından alınan verilere dayanarak duyuru yapıyor.

DEMANS -1- Bu yazı dizisinde neler bulacaksınız?

- Unutkanlık yaşlılık değil demans olabilir.

- Demans alzheimer değildir! Karıştırmayın.

- Ne tür ön tanılarla hastalık anlaşılır? 

- İnme sonrası neden çöküş başlar?

- Halüsinasyonla gelen demans türü.

- Genç yaşta başlayan öfke tipi bunama.

- Karışık tip: Alzheimer ve felç bir arada

- B12 eksikliği zihin kaybı yapabilir.

- Zona aşısı demans riskini % 20 azaltıyor.

- Akdeniz diyeti zihni koruyor.

- Evde uygulanan iki test: Mini-Cog ve GPCOG

- Hafızayı koruyan 7 güçlü gıda.

Bugün sabah kahvaltı yaptınız mı? Belki yaptınız ama ne yediğinizi hatırlamıyorsunuz.  
Bu sadece bir dalgınlık olabilir. Ancak eğer dün ne yaptığınızı da hatırlamıyorsanız, geçen hafta kiminle konuştuğunuzu da…

Ve eğer bu unutkanlık sizi değil, çevrenizi daha çok endişelendiriyorsa, işte orada durmak gerekir. Çünkü bu, yaşlılık belirtisi değil, bir beyin hastalığı olabilir: Demans.

Demans ne demek?

Demans, öğrenme, hafıza, dil, muhakeme, yön bulma gibi bilişsel işlevlerin kalıcı ve ilerleyici bozulmasıdır. Bir hastalık adı değil; tıpkı “kanser” gibi bir şemsiye tanımdır. Altında birçok farklı sebep yatar.

En yaygın nedeni Alzheimer’dır. Ama Alzheimer tek neden değildir. Felç sonrası damar tıkanıklığı, bazı enfeksiyonlar, hatta     vitamin eksiklikleri bile demansa yol açabilir.

(Kaynak: NIH – National Institute on Aging, 2022)

Belirtileri nelerdir?

Erken evrelerde genelde şu belirtiler görülür:

- Aynı soruyu tekrar tekrar sorma.

- Eşyaları yanlış yerlere koyma.

- Tarih, adres, yön karıştırma.

- Kelime bulmakta zorlanma.

- Karar vermede yavaşlama.

- Sosyal geri çekilme.

(Kaynak: Alzheimer’s Society UK, 2023) Bunlara ek olarak kişilikte değişiklikler, sinirlilik, içe kapanma ya da alışılmadık davranışlar da ortaya çıkabilir.

Demans tanısı nasıl konur?

Demans tanısı için belirli bir test yoktur; birden çok adım gerekir:

- Mini-Mental State Examination (MMSE) veya MoCA testi ile zihinsel beceriler ölçülür.

- Kan testleriyle tiroid, B12 eksikliği gibi geri döndürülebilir nedenler dışlanır.

- MR ya da BT gibi görüntüleme yöntemleriyle beyin incelenir.

(Kaynak: Alzheimer’s Association, 2023)

Tanı konulduktan sonra sıra nedenini anlamaya gelir. Çünkü her demans Alzheimer değildir ve doğru neden doğru yaklaşımı gerektirir.

Yaşlanma mı, hastalık mı?

Unutmak normaldir. Özellikle yaş aldıkça:

- Anahtar neredeydi?

- Bu şarkının adı neydi?

- O oyuncunun adını unuttum...

Ama fark şuradadır:

Normal yaşlanmada hatırlama gecikir. Demansta bilgi tamamen silinir.

- Yaşlılıkta ipucu verince hatırlama gelir, demansta gelmez.

- Demans hastası yeni bilgi öğrenmekte zorlanır, yönünü kaybeder, davranış değiştirir.

- Bu nedenle sadece unutmak değil, değişmek de bir uyarı işaretidir.

(Kaynak: Mayo Clinic, “Is it dementia or normal aging?”, 2023)

Kısa bir test: Mini-Cog

Demans riskini hızlıca değerlendirmek için dünya genelinde kullanılan kısa bir test: Mini-Cog. Tanı koymaz ama farkındalık yaratır. Sessiz bir ortamda kendi başınıza uygulayabilirsiniz.

1. Üç kelimeyi ezberleyin:

Elma–Saat–Para

2. Şimdi bir saat çizin:

Bir daire çizin ve içine saat 1’den 12’ye kadar numaraları yerleştirin.  Ardından “10 geçe 11” saatini gösteren akrep ve yelkovanı çizin.

3. Şimdi baştaki 3 kelimeyi hatırlayın. Elma–Saat–Para

Değerlendirme:

- 3 kelimeyi hatırlayıp saati doğru çizdiyseniz → normal bilişsel işlev

- 1–2 kelime hatırlayıp saati doğru çizemediyseniz → ek değerlendirme önerilir

- 0 kelime ve bozuk saat çizimi →  demans riski açısından ciddi uyarı olabilir

(Kaynak: Alzheimer’s Association, Mini-Cog Assessment Guide)

Türkiye’de durum

Türkiye’de demans genellikle hâlâ “bunama” kelimesiyle anılıyor. Bu hem eksik hem küçümseyici bir ifade. Oysa bu, milyonlarca kişinin yaşamını etkileyen ciddi bir sağlık problemidir. Türkiye Alzheimer Derneği’ne göre, 65 yaş üstü nüfusta demans oranı %9’a yakın. Ama çoğu zaman tanı geç konur, çünkü aileler yaşlıların değişimini “yaşlılık hali” sanır. (Kaynak: Türkiye Alzheimer Derneği, 2024)

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:33
embedKaynak:https://www.sozcu.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 09 Haziran 2025 06:11 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

99. Gazi Koşusu’nun ödül töreni yapıldı

29 Haziran 2025 19:55see131

14 yaşındaki çocuk kaza yaptı; 3 aylık bebek öldü

29 Haziran 2025 16:29see117

Bahçelievler’de alev alev yanan lüks otomobil hurda yığınına döndü! Yaklaşık 2 milyon TL bir zararımız var

30 Haziran 2025 01:05see115

Düzce haberleri Düzce de 41 genç hafız oldu 30 Haziran 2025

30 Haziran 2025 09:53see114

İspanya yı mağlup eden Belçika Avrupa Şampiyonu oldu

29 Haziran 2025 23:41see113

Milli sporcu bıçaklanarak öldürüldü

29 Haziran 2025 09:36see111

Aydın da 4 kişinin yaralandığı kazanın ardından kaçan ehliyetsiz sürücü yakalandı Aydın Haberleri

29 Haziran 2025 20:41see111

Yürüyüşe çıktılar, rastgele buldular! Değeri 27 milyon lira Sözcü Gazetesi

29 Haziran 2025 19:02see110

Bu gözlüğü takınca sokaktaki reklamlar kayboluyor Sözcü Gazetesi

29 Haziran 2025 13:04see110

Arap dünyası: İsrail, İran dan sonra Türkiye ile yüzleşecek

29 Haziran 2025 11:50see110

Üç polis FETÖ den tutuklandı

29 Haziran 2025 12:34see109

540 bin lira maaşla bankacı arıyorlar! Sözcü Gazetesi

29 Haziran 2025 13:05see109

İzmir de korkutan görüntüler!

29 Haziran 2025 17:16see109

At gözlüğü Gökhan Özcan

30 Haziran 2025 04:05see109

Şarampole yuvarlanan iş makinesinin operatörü yaralandı Bitlis Haberleri

29 Haziran 2025 12:13see109

Dev şirketler ödemiyor, çiftçi tüccara mahkûm

29 Haziran 2025 09:37see109

Bursa ihracatta 116 ülkeyi geçti

29 Haziran 2025 15:16see108

Fransa da belirlenen dış mekanlarda sigara içilmesi yasaklandı

29 Haziran 2025 11:47see108

Why did Cristiano Ronaldo refuse to play in the FIFA Club World?

29 Haziran 2025 12:35see108

Parkta korku dolu anlar! Pota devrildi, 17 yaşındaki genç yaralandı: Defalarca bildirdik ama müdahale yapılmadı

30 Haziran 2025 00:43see108
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları