SonTurkHaber.com
close
up
Menu

20 yıldır komadaydı: Suudi Arabistanlı Prens Velid vefat etti

Sivas ta katliam gibi kaza! Otobüs dağ yamacına çarptı: Çok sayıda ölü ve yaralı var... Sözcü Gazetesi

Beyaz Saray dan Netanyahu yorumu: Deli gibi davranıyor

Barrack tan Suriye deki taraflara silah bırakma çağrısı

Giresun’da bir iş yeri çıkan yangında kullanılmaz hale geldi

Asgari ücret net 44 bin 546 TL oldu: Çalışma Bakanı açıkladı

Yasemin Minguzzi: Bu aileye bir can borcu var, adalet borcu var...

Kadın spikerin ölümünde borç şüphesi

Genç sporcu Yılmazoğlu, 2025 yılı Özel Sporcular Atletizm’de 4 altın, 1 gümüş madalya kazandı

Milli atlet Mazlum Demir, 23 yaş altında Avrupa şampiyonu oldu

“Kayıp Elçi” Belçika billboardlarında Kültür Sanat Haberleri

Mourinho dan Gyökeres açıklaması! Onu takip ediyorum Fanatik Gazetesi Fenerbahçe (FB) Haberleri Spor

Gazzeli çocuklar açlıktan eriyor; aileler yemeğe ulaşamadan ölüyor

Kızına intihar mesajı atıp 4. kattan atladı! Annesini görünce sinir krizi geçirdi

İsrail yardım için bekleyen sivilleri hedef aldı! Gazeteci canlı yayında gözyaşlarına boğuldu

Suruç Katliamı yürüyüşünde çok sayıda gözaltı

Bir aylık husumet 3 can aldı! İki kardeş ve babaanneleri bıçaklandı: Yakınları sinir krizi geçirdi

LGS 2025: Algılar, gerçekler ve iç muhasebe Yusuf Kaplan

Kapıkule deki Dezenformasyon Açıklandı

Meteoroloji den çöl sıcakları uyarısı! 22 Temmuz Salı bugün hava nasıl? İzmir, Ankara, İstanbul hava durumu ile il il hava tahmini

Unutkanlık nerede hastalığa dönüşür? Sözcü Gazetesi

Unutkanlık nerede hastalığa dönüşür? Sözcü Gazetesi

SonTurkHaber.com, Sozcu kaynağından alınan verilere dayanarak duyuru yapıyor.

DEMANS -1- Bu yazı dizisinde neler bulacaksınız?

- Unutkanlık yaşlılık değil demans olabilir.

- Demans alzheimer değildir! Karıştırmayın.

- Ne tür ön tanılarla hastalık anlaşılır? 

- İnme sonrası neden çöküş başlar?

- Halüsinasyonla gelen demans türü.

- Genç yaşta başlayan öfke tipi bunama.

- Karışık tip: Alzheimer ve felç bir arada

- B12 eksikliği zihin kaybı yapabilir.

- Zona aşısı demans riskini % 20 azaltıyor.

- Akdeniz diyeti zihni koruyor.

- Evde uygulanan iki test: Mini-Cog ve GPCOG

- Hafızayı koruyan 7 güçlü gıda.

Bugün sabah kahvaltı yaptınız mı? Belki yaptınız ama ne yediğinizi hatırlamıyorsunuz.  
Bu sadece bir dalgınlık olabilir. Ancak eğer dün ne yaptığınızı da hatırlamıyorsanız, geçen hafta kiminle konuştuğunuzu da…

Ve eğer bu unutkanlık sizi değil, çevrenizi daha çok endişelendiriyorsa, işte orada durmak gerekir. Çünkü bu, yaşlılık belirtisi değil, bir beyin hastalığı olabilir: Demans.

Demans ne demek?

Demans, öğrenme, hafıza, dil, muhakeme, yön bulma gibi bilişsel işlevlerin kalıcı ve ilerleyici bozulmasıdır. Bir hastalık adı değil; tıpkı “kanser” gibi bir şemsiye tanımdır. Altında birçok farklı sebep yatar.

En yaygın nedeni Alzheimer’dır. Ama Alzheimer tek neden değildir. Felç sonrası damar tıkanıklığı, bazı enfeksiyonlar, hatta     vitamin eksiklikleri bile demansa yol açabilir.

(Kaynak: NIH – National Institute on Aging, 2022)

Belirtileri nelerdir?

Erken evrelerde genelde şu belirtiler görülür:

- Aynı soruyu tekrar tekrar sorma.

- Eşyaları yanlış yerlere koyma.

- Tarih, adres, yön karıştırma.

- Kelime bulmakta zorlanma.

- Karar vermede yavaşlama.

- Sosyal geri çekilme.

(Kaynak: Alzheimer’s Society UK, 2023) Bunlara ek olarak kişilikte değişiklikler, sinirlilik, içe kapanma ya da alışılmadık davranışlar da ortaya çıkabilir.

Demans tanısı nasıl konur?

Demans tanısı için belirli bir test yoktur; birden çok adım gerekir:

- Mini-Mental State Examination (MMSE) veya MoCA testi ile zihinsel beceriler ölçülür.

- Kan testleriyle tiroid, B12 eksikliği gibi geri döndürülebilir nedenler dışlanır.

- MR ya da BT gibi görüntüleme yöntemleriyle beyin incelenir.

(Kaynak: Alzheimer’s Association, 2023)

Tanı konulduktan sonra sıra nedenini anlamaya gelir. Çünkü her demans Alzheimer değildir ve doğru neden doğru yaklaşımı gerektirir.

Yaşlanma mı, hastalık mı?

Unutmak normaldir. Özellikle yaş aldıkça:

- Anahtar neredeydi?

- Bu şarkının adı neydi?

- O oyuncunun adını unuttum...

Ama fark şuradadır:

Normal yaşlanmada hatırlama gecikir. Demansta bilgi tamamen silinir.

- Yaşlılıkta ipucu verince hatırlama gelir, demansta gelmez.

- Demans hastası yeni bilgi öğrenmekte zorlanır, yönünü kaybeder, davranış değiştirir.

- Bu nedenle sadece unutmak değil, değişmek de bir uyarı işaretidir.

(Kaynak: Mayo Clinic, “Is it dementia or normal aging?”, 2023)

Kısa bir test: Mini-Cog

Demans riskini hızlıca değerlendirmek için dünya genelinde kullanılan kısa bir test: Mini-Cog. Tanı koymaz ama farkındalık yaratır. Sessiz bir ortamda kendi başınıza uygulayabilirsiniz.

1. Üç kelimeyi ezberleyin:

Elma–Saat–Para

2. Şimdi bir saat çizin:

Bir daire çizin ve içine saat 1’den 12’ye kadar numaraları yerleştirin.  Ardından “10 geçe 11” saatini gösteren akrep ve yelkovanı çizin.

3. Şimdi baştaki 3 kelimeyi hatırlayın. Elma–Saat–Para

Değerlendirme:

- 3 kelimeyi hatırlayıp saati doğru çizdiyseniz → normal bilişsel işlev

- 1–2 kelime hatırlayıp saati doğru çizemediyseniz → ek değerlendirme önerilir

- 0 kelime ve bozuk saat çizimi →  demans riski açısından ciddi uyarı olabilir

(Kaynak: Alzheimer’s Association, Mini-Cog Assessment Guide)

Türkiye’de durum

Türkiye’de demans genellikle hâlâ “bunama” kelimesiyle anılıyor. Bu hem eksik hem küçümseyici bir ifade. Oysa bu, milyonlarca kişinin yaşamını etkileyen ciddi bir sağlık problemidir. Türkiye Alzheimer Derneği’ne göre, 65 yaş üstü nüfusta demans oranı %9’a yakın. Ama çoğu zaman tanı geç konur, çünkü aileler yaşlıların değişimini “yaşlılık hali” sanır. (Kaynak: Türkiye Alzheimer Derneği, 2024)

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:36
embedKaynak:https://www.sozcu.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 09 Haziran 2025 06:11 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

20 yıldır komadaydı: Suudi Arabistanlı Prens Velid vefat etti

20 Temmuz 2025 06:28see158

Sivas ta katliam gibi kaza! Otobüs dağ yamacına çarptı: Çok sayıda ölü ve yaralı var... Sözcü Gazetesi

20 Temmuz 2025 19:23see151

Beyaz Saray dan Netanyahu yorumu: Deli gibi davranıyor

20 Temmuz 2025 21:27see144

Barrack tan Suriye deki taraflara silah bırakma çağrısı

20 Temmuz 2025 10:47see139

Giresun’da bir iş yeri çıkan yangında kullanılmaz hale geldi

22 Temmuz 2025 01:15see120

Asgari ücret net 44 bin 546 TL oldu: Çalışma Bakanı açıkladı

22 Temmuz 2025 00:07see120

Yasemin Minguzzi: Bu aileye bir can borcu var, adalet borcu var...

22 Temmuz 2025 00:26see119

Kadın spikerin ölümünde borç şüphesi

21 Temmuz 2025 07:45see116

Genç sporcu Yılmazoğlu, 2025 yılı Özel Sporcular Atletizm’de 4 altın, 1 gümüş madalya kazandı

21 Temmuz 2025 14:39see115

Milli atlet Mazlum Demir, 23 yaş altında Avrupa şampiyonu oldu

20 Temmuz 2025 23:52see115

“Kayıp Elçi” Belçika billboardlarında Kültür Sanat Haberleri

21 Temmuz 2025 04:05see115

Mourinho dan Gyökeres açıklaması! Onu takip ediyorum Fanatik Gazetesi Fenerbahçe (FB) Haberleri Spor

21 Temmuz 2025 01:19see114

Gazzeli çocuklar açlıktan eriyor; aileler yemeğe ulaşamadan ölüyor

20 Temmuz 2025 23:18see114

Kızına intihar mesajı atıp 4. kattan atladı! Annesini görünce sinir krizi geçirdi

20 Temmuz 2025 14:25see114

İsrail yardım için bekleyen sivilleri hedef aldı! Gazeteci canlı yayında gözyaşlarına boğuldu

20 Temmuz 2025 20:23see113

Suruç Katliamı yürüyüşünde çok sayıda gözaltı

20 Temmuz 2025 21:04see113

Bir aylık husumet 3 can aldı! İki kardeş ve babaanneleri bıçaklandı: Yakınları sinir krizi geçirdi

21 Temmuz 2025 07:43see112

LGS 2025: Algılar, gerçekler ve iç muhasebe Yusuf Kaplan

21 Temmuz 2025 04:05see112

Kapıkule deki Dezenformasyon Açıklandı

21 Temmuz 2025 18:02see111

Meteoroloji den çöl sıcakları uyarısı! 22 Temmuz Salı bugün hava nasıl? İzmir, Ankara, İstanbul hava durumu ile il il hava tahmini

22 Temmuz 2025 01:24see111
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları