Vurulan o ev ya da eski sevgililerin hareketleri Ersin Çelik

Tam bir yıl önceydi. Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yaşayan ve 7 Ekim’den sonra İsrail’in saldırıları başlayınca yerlerinden edilen diğer insanlar gibi evlerini terk eden Muhammed el-Kumsan ile Cumann Arfa çifti daha iç kesimlerdeki Deyr el-Belah’a yerleşmişlerdi. Henüz bir yıllık evliydiler. İkisi de eczacılık yapıyordu ve anne-baba olmak için gün sayıyorlardı. Artık bir apartmanın en üst katındaki köşe dairede oturuyorlardı. Şimdilik daha güvenli bir evdeydiler. İkiz bebekleri olacaktı. İşte o gün

Tam bir yıl önceydi. Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yaşayan ve 7 Ekim’den sonra İsrail’in saldırıları başlayınca yerlerinden edilen diğer insanlar gibi evlerini terk eden Muhammed el-Kumsan ile Cumann Arfa çifti daha iç kesimlerdeki Deyr el-Belah’a yerleşmişlerdi. Henüz bir yıllık evliydiler. İkisi de eczacılık yapıyordu ve anne-baba olmak için gün sayıyorlardı. Artık bir apartmanın en üst katındaki köşe dairede oturuyorlardı. Şimdilik daha güvenli bir evdeydiler. İkiz bebekleri olacaktı. İşte o gün gelmiş ve 10 Ağustos’ta biri kız diğeri erkek ikiz bebeklerini kucaklarına almışlardı.

Çiçeği burnunda anne Cumann Arfa eczacılığın yanında plastik cerrahi alanında dersler veriyordu. Artık anneydi. Savaş altında ve soykırımın gölgesinde olsalar da mutluluğunu Facebook sayfasından paylaşmıştı. Facebook’un hazır şablonları arasından seçtiği uçan balonlu fotoğrafların altına “yeni ikizler” etiketini eklemiş; erkek bebeğe Asser, kıza ise Aysel adını verdiklerini ilan etmişti. Bir yandan da paylaşımın altına gelen tebrik mesajlarını yanıtlıyordu.

Baba Muhammed el-Kumsan doğumdan üç gün sonra ikiz çocuklarının kayıtlarını yaptırmak için Filistin İçişleri Bakanlığına gitmişti. Resmi işlemler tamamlamış, belgeleri yarın gelip alabileceği söylenmişti.

Asser ve Aysel bebeklerin doğum belgeleri, dünyaya geldiklerinin dördüncü günü, yani 13 Ağustos'ta çıkmıştı. Genç baba, çocuklarının kimlik belgelerini eline yeni almıştı ki telefonu çalmıştı. Arayan kayınbiraderi Fera Arafa'ydı. Yaşadıkları daire bombalanmıştı.

Hemen El-Aksa Hastanesi’ne gitmesi gerekiyordu. Ne olduğunu bilmiyordu. Vardığında dünyasını başına yıkan haberi almıştı. Eşi, ikiz bebekleri ve kendileri ile yaşayan kayınvalidesi İsrail’in dairelerini hedef alan füze saldırısında ölmüştü. Asser ve Aysel’in doğum belgeleri elindeydi ve bu resmi evraklar artık dört gün önce dünyaya gelen bebeklerin ölüm belgesi olmuştu.

***

Günlerce haber oldular. Küresel medya da duyarsız kalmadı. İsrail destekçisi Amerikan basını dahi haberleştirdi bu trajediyi. İkiz bebeklerin katledilmesi hem dünyaya dört gün önce gelmeleri hem de doğum belgelerinin çıktığı dakikalarda öldürülmeleri dikkatleri çekmişti.

Diğer yandan Gazze’de 7 Ekim’den beri her gün ortalama 28 bebek veya çocuk İsrail saldırılarında ölüyor. Mesela Asser ve Aysel’in ardından, Gazze’de 10 binde fazla bebek daha katledildi.

Hikâyeye geri dönecek olursak; genç bir anne ile dört günlük ikizlerin öldürülmesinin; sıradan bir saldırı olmadığı ve dahası Facebook kullanan, sosyal medyada konum bildiren herkesin İsrail’in güdümlü füzelerinin açık hedefi olabileceği üzerinde pek durulmadı.

Muhammed el-Kumsan ve Cumann Arfa çiftinin Deyr el-Belah’ta yaşadıkları daire nokta atışı hedef alınmıştı. İsrail füzesi apartmanın en üst köşe ve katında, anne ile çocuklarının bulunduğu odayı isabet almıştı. Medyaya düşen fotoğraflar da kasıtlı bir hedef almayı gösteriyordu. Alttaki dairenin camları bile kırılmamıştı.

Dairenin nokta atışı hedef alındığını gösteren fotoğraf üzerine sosyal medyada yapılan bazı yorumlarda, saldırının akıllı mühimmatla yapıldığına dikkat çekiliyordu. İsrail’in Gazze’deki kampları veya evleri hedef alırken, uçaklardan ya da karadan atılan güdümlü bombalar kullandığı birçok kez delilleri ile basında yer almıştı.

Genç eczacı bir kadın ve bebekleri neden füzeli suikast sonucu öldürülmüş olabilirdi? Dünya genelinde milyonlarca kullanıcısı olan sosyal tartışma platformu Reddit’te, saldırısı sonrasında yapılan yorumlarda dile getirilen iki iddia dikkatimi çekti. İlkinde, “Genç anne, Gazze halkına sağlık alanında hizmet verdiği için hedef alınmıştı” deniliyordu. Kaldı ki İsrail’in Gazze’deki doktorları ve gazetecileri özellikle hedef aldığını artık tüm dünya biliyor. İkinci iddia ise şuydu: “Eczacı Cumann Arfa, İsrail keskin nişancılarının Gazze’deki çocukları nasıl hedef aldığı hakkında rapor hazırladığı için öldürülmüştü.”

Burada açık kaynaklardan elde edilen çok önemli bir detay daha var. Füze isabet eden dairenin konumu. Hatta oturulan odanın yönüne kadar nokta atışı lokasyon bilgisi dahil “bildirim” söz konusuydu.

Kaynak Facebook’tu! Cumann Arfa çocuklarının doğduğunu Facebook’tan paylaşmıştı. Arfa’nın Facebook sayfasında yer bildirimleri açıktı. Bu durumda, akıllı mühimmat özelliği olan İsrail füzesi; anne, anneanne ve bebeklerin bulunduğu odayı isabet alırken cep telefonunda yüklü olan Facebook’da konumun açık olma ihtimali çok yüksekti.

Daha önce de gündeme gelmişti. “Filistin için Teknoloji” oluşumundan Paul Biggar'ın geçtiğimiz yıl ortaya çıkardığı raporlar; Facebook, Instagtam ve WhatsApp’ın Gazze’de yaşayan insanların ve özellikle de Hamaslıların konumlarını, elde edilen verilerin analiz edilmesi ile İsrail ordusuna verdiğini ortaya koymuştu. En büyük suç ortakları ise İsrail ordusuna yapay zekâ desteği veren Microsoft’tu.

META, konum elde etmek üzerine kurulu bir yapıya dönüştü. WhatsApp’tan birbirine konum göndermeyen yoktur. Bu arada geçtiğimiz aylarda İsrail ile İran arasında patlayan 12 Gün Savaşları’nın arka planında da WhatsApp olduğu en büyük ve sarsıcı iddia olarak orta yerde duruyor. Tahran’da yaşayan üst düzey askeri isimler ve nükleer alanında çalışan uzmanlar yaşadıkları evlerde yine nokta atışı hedef alındılar.

Şimdi META, Instagram’ı da devreye sokarak, paylaşım yapan herkesin açık konumlarını bildirdikleri harita özelliğini kullanıma açtı. Amerika’da bile tartışmaya neden olan bu güncelleme takip ettiğiniz kişilerin anlık konumlarını harita üzerinden herkese gösteriyor.

Washington Post, Instagram haritasını “Arkadaşlarınızın ve muhtemelen eski sevgililerinizin her hareketinizi takip etmesini sağlar” ifadeleri ile haberleştirdi ve bu bakış açısı bile insanları hayli tedirgin etti.

Bir yıl önce Gazze’de vurulan bir evde yeni doğan ikiz bebekler ve annelerinin “konum bildirimi” maharetiyle öldürüldüğü iddiası ise sıradan bir İsrail katliamı olarak birkaç gün konuşuldu.

Fiziken nerede olduğunu, gerçek zamanlı olarak Instagram üzerinden arkadaşlarla paylaşmak birileri için kulağa eğlenceli gelebilir.

Fakat bu masum etkileşimin devletleri ve halkları, masum sivilleri zamanla nasıl bir uçuruma sürükleyeceğini artık ciddi ciddi konuşmak gerekiyor.

Mesele artık gizliliğin ihlali suçlarının ötesine çoktan geçti. İsrail ve tabii ki sosyal medya şirketleri “varlığı yok etmenin” yollarını açtılar.

İsrail’in, savaş suçu delillerini toplayan ve maalesef konumunu da açık bırakan bir sağlık çalışanı anne ile bebeklerini katletmesi, üzerinden bir yıl geçmiş olsa da her sosyal medya kullanıcısı için açık tehdit değil midir?

Not:

Yazıyı kaleme alırken, eşim Nuriye Çakmak Çelik’ten geriye dönük tarama ve sosyal medya editörümüz Mahmut Hüdayi Uysal’dan da teknik destek aldım. Cumann Arfa’nın profilini Hüdayi inceledi ve bilgileri teyit etti. Sayfası açıktı. Ancak yazıyı yazarken girmeye çalıştığımda erişime kapatılmıştı. Anlaşılan “birileri”, gazeteciler tarafından sayfanın mercek altına alınmasından rahatsız olmuştu.