SonTurkHaber.com
close
up
Zihnin sessiz çöküşü: Alzheimer’ın erken ayak sesleri Sözcü Gazetesi

Zihnin sessiz çöküşü: Alzheimer’ın erken ayak sesleri Sözcü Gazetesi

Sozcu sayfasından alınan verilere dayanarak, SonTurkHaber.com haber yayımlıyor.

Alzheimer - 1  Bu yazı dizisinde  neler bulacaksınız?

- Alzheimer ne zaman başlar, ilk sinyalleri nelerdir?

- Unutkanlıkla hastalık arasındaki sınır nasıl anlaşılır?

- Kimler risk altında? Genetikten diyabete tüm faktörler...

- Mini-Cog ve SAGE testleriyle evde erken tarama.

- Alzheimer ilaçları ne işe yarar, neye yaramaz?

- Yeni nesil antikor tedavileri umut mu, hayal mi?

- Beyni koruyan 7 süper besin.

- Kan testiyle Alzheimer teşhisi mümkün mü?

- MIND diyeti: Zihnin Akdeniz modeli.

- Türkiye’de Alzheimer hastasına kim bakar, sistem ne sunar?

- Hasta yakınları için duygusal ve fiziksel rehber.

- Her evrede Alzheimer’ın anatomisi: Başlangıçtan son noktaya...

Neden oluyor? Kimler risk altında?

Alzheimer’ın kesin nedeni hâlâ bilinmiyor, ama bazı teoriler var:

- Beyinde beta-amiloid plakları birikir, hücreler arası iletişimi engeller.

- Tau proteinleri bozulur, sinir lifleri birbirine dolanır.

- Sonuç: Beyin hücreleri ölür, beyin büzülmeye başlar.

Peki kimler daha fazla risk altında?

- 65 yaş üstü bireyler

- Ailede Alzheimer öyküsü olanlar.

- Diyabet, hipertansiyon, obezite gibi metabolik sorunlar yaşayanlar.

- Fiziksel aktivitesi az, sosyal izolasyonu fazla bireyler.

- Eğitim düzeyi düşük olanlar.

(Kaynak: National Institute on Aging (NIH), “Alzheimer’s Disease Fact Sheet”, 2023)

Bir fincan çayı kaç kere ısıttınız bugün? Mutfağa neden girdiğinizi unutup döndünüz mü? Bu sorular sadece yorgunlukla mı ilgili, yoksa zihinsel bir alarm mı çalıyor? Alzheimer hastalığı, çoğu zaman bu kadar sıradan ve önemsiz görünen belirtilerle başlar. Ancak arkada yavaş ama yıkıcı bir süreç işler: Beyindeki sinir hücreleri ölmeye başlar. Hafıza, karar verme yetisi, kişilik… Yavaş yavaş silinir.

Alzheimer, dünya genelinde yaklaşık 55 milyon kişiyi etkileyen bir nörodejeneratif hastalık. 2050 yılına kadar bu sayının 153 milyona ulaşması bekleniyor. Türkiye’de ise kesin kayıtlar eksik, ancak tahmini hasta sayısı 1 milyona yaklaştı. (Kaynak: World Health Organization (WHO), 2023)

Unutkanlık mı? Yoksa başka bir şey mi?

Alzheimer’ın en yaygın erken belirtisi, özellikle yakın geçmişe dair hafızanın zayıflamasıdır. Kişi sabah yaptığı bir telefon görüşmesini unutur, ama 40 yıl önceki askerlik anısını hatırlayabilir. Bu yüzden hastalık, genellikle yaşlılığın “normal” bir parçası sanılır ve yıllarca gözden kaçabilir. (Kaynak: Mayo Clinic, “Symptoms of Alzheimer’s Disease”, 2022)

Ama unutkanlık tek başına tanı koymak için yeterli değildir. Kişinin yön bulma becerisi, dil yetisi, karar verme kabiliyeti de bozulmaya başlar.

Eşyaları yanlış yerlere koyma (örneğin çorapları buzdolabına), tarihleri karıştırma, tanıdık insanları yabancı gibi görme... Bunlar hep beynin “parça parça kapanmaya” başladığını gösterir.

İlk belirtilerde ne yapmalı?

Bir kişi ya da yakını bu belirtileri fark ettiğinde, ilk adım bir nörolog veya geriatrist ile görüşmek olmalı. Tanı, genellikle bir dizi testle konur:

- Mini-Mental Test (MMSE)

- MRI veya PET görüntüleme

- Kan testleriyle B12 eksikliği ya da tiroid sorunları dışlanır. (Kaynak: Alzheimer’s Association, Diagnostic Criteria, 2022)

Alzheimer için kesin bir tedavi yok ama erken teşhisle, hastalığın ilerlemesi bir süreliğine yavaşlatılabiliyor. İlaçlar (donepezil, rivastigmin gibi kolinesteraz inhibitörleri), zihinsel egzersizler ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları bu noktada kritik.

Peki ya biz? Ne zaman şüphelenmeliyiz?

- Her gün aynı şeyleri sormak.

- Kendi yaşam hikayenizi karıştırmak.

- Bildiğiniz bir yolun ortasında şaşırmak.

- İsimleri ve yüzleri unutmak.

- Kelime bulmakta zorlanmak.

Bu belirtiler bir araya geldiğinde, “yaşlandık” deyip de geçmemek gerekir. Çünkü erken teşhis, sadece tedavi değil, saygın bir yaşlılık hakkıdır.

SAGE TESTİ

Bu test, ev ortamında uygulanabilen, erken alzheimer ve bilişsel bozulma taramasında kullanılan, bilimsel geçerliliği olan bir testtir. Orijinali 20 dakikadır. Aşağıda sadeleştirilmiş versiyonunu bulacaksınız.  (Kaynak: Ohio State University Wexner Medical Center)

SAGE–Kısa ev versiyonu

Bölüm 1: Yönelim (1 puan / soru)

1. Bugünün tarihi?

2. Hangi gündeyiz?

3. Bulunduğunuz şehir ve ülke?

Bölüm 2: Kısa süreli hafıza (3 puan)

- Aşağıdaki 3 kelimeyi okuyun ve ezberleyin:

- Kitap–Masa–Elma

2. Diğer sorulardan sonra tekrar sorulacak.

Bölüm 3: Dil ve yazılı anlatım (3 puan)

4. “Bugün güzel bir gün çünkü...” diye başlayan bir cümle yazın.

5. “Özgürlük” kelimesini tanımlayan bir cümle kurun.

6. Aşağıdaki cümleyi aynen yazın: “Kırmızı kalem kutunun içindedir.”

Bölüm 4: Saat çizimi (2 puan)

7. Bir daire çizin.

8. İçine saat numaralarını yerleştirin.

9. Saat 11’i 10 geçe’yi gösteren akrep ve yelkovanı çizin.

Bölüm 5: Geri sayım ve soyutlama (2 puan)

10. 20’den geriye doğru 2’şer sayın (20-18-16...)

11. “Kalem ve cetvel” arasındaki ilişki nedir?

Bölüm 6: Hatırlama (3 puan)

12. Başta ezberlenen 3 kelimeyi hatırlayın (Kitap–Masa–Elma)

Değerlendirme:

- 13–15 puan: Normal bilişsel işlev

- 10–12 puan: Hafif bilişsel bozukluk ihtimali

- 9 ve altı: Alzheimer veya benzeri demanslar açısından yüksek risk

 (Not: Bu test tanı koymaz. Uzmana başvurmak gerekir.)

YARIN:

- Alzheimer’da kullanılan ilaçlar ne işe yarıyor, neye yaramıyor?

- Yeni nesil antikor tedavileri: Umut mu, risk mi, fiyasko mu?

- Kan testiyle Alzheimer teşhisi mümkün mü?

- İlaçsız çözümler: Zihne iyi gelen bilimsel alışkanlıklar.

En son güncellemeleri ve haberleri takip etmek için SonTurkHaber.com'ı izlemeye devam edin, biz durumu takip ediyor ve en güncel bilgileri sunuyoruz.
seeGörüntülenme:90
embedKaynak:https://www.sozcu.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 06 Haziran 2025 03:13 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Salda Gölü’nde bayram heyecanı

05 Haziran 2025 07:02see181

İrfan Can Kahveci den Fenerbahçe itirafı: En büyük hedefim şampiyonluk

04 Haziran 2025 22:25see177

ABD’nin ana gündem maddesi Türkiye: Erdoğan ne istiyorsa karşılayın VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 23:11see137

Bakan Yerlikaya açıkladı: Motokurye düzenlemesi yolda!

04 Haziran 2025 21:39see133

ABD, Gazze de acil ateşkes talep eden Birleşmiş Milletler Konseyi kararını veto etti

04 Haziran 2025 23:36see126

Düzce de yapay zeka destekli trafidar lı denetim

05 Haziran 2025 02:20see126

Diyarbakır SON DAKİKA yangın haberi: 13 katlı binada yangın çıktı, 17 kişi yaralandı, yaralılardan üçü öldü

05 Haziran 2025 20:58see123

Çeşme’de silahlı saldırıya uğrayan iş insanı yaralandı

04 Haziran 2025 22:50see121

Tarlada sondaj kuyusundan karbondioksit gazı çıktı

04 Haziran 2025 23:43see120

Türkiye ticarette tarih yazıyor: İhracatta Cumhuriyet tarihinin zirvesi görüldü VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 21:38see118

Diyarbakır da 13 katlı apartmanda korkutan yangın: Mahsur kalanlar var

05 Haziran 2025 20:11see117

Uluslar Ligi nde ilk finalist Portekiz Sözcü Gazetesi

05 Haziran 2025 00:09see117

100 yaşında kanseri yendi!

05 Haziran 2025 22:48see115

Kurban Bayramınız kutlu olsun

06 Haziran 2025 06:12see115

SOM, hedefi tam isabetle vurdu

06 Haziran 2025 14:39see114

Çanakkale de üç otomobilin karıştığı zincirleme kaza: Yaralılar var Çanakkale Haberleri

05 Haziran 2025 00:55see114

Almanya Portekiz: 1 2 (MAÇ SONUCU) UEFA Uluslar Ligi nde Portekiz finalde Futbol Haberleri

05 Haziran 2025 00:09see113

Sabah namazı vakitleri 5 Haziran 2025: Arefe sabah namazı imsak vakti saat kaçta? Diyanet il il sabah namazı ezan saati Son Dakika Haberleri

04 Haziran 2025 23:44see112

İstanbul için ilk toplantı yapıldı! 600 bin konut için gaza basılacak!

06 Haziran 2025 12:34see112

Deyr Dibvan da İsrailli Saldırılar: 30 Yaralı

05 Haziran 2025 00:21see111
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları