SonTurkHaber.com
close
up
Atalarımızın bilmediği kelimeler, haller sözlüğü Fatma Barbarosoğlu

Atalarımızın bilmediği kelimeler, haller sözlüğü Fatma Barbarosoğlu

Yenisafak sayfasından alınan bilgilere göre, SonTurkHaber.com açıklama yapıyor.

A- Anda kalmak Eskiden kendini işine vermemişler için “eli işte, gözü oynaşta” denirdi. Günümüzde hiç kimse kendini işine vermiyor, herkes hep beraber eldeki cep telefonundaki bilumum sosyal medya mecralarına akıyor. Telefonda konuşurken, WhatsApp’tan mesaj atıyor, mesai saatleri dahilinde telefonu sessiz moda alıp oyun oynuyor, vidyo izliyor, ama dilinden de “anda kalmak” tabirini düşürmüyor. Sokağa çıkıp sorsak “An nedir?” diye, kaç kişi bilebilir acaba. İki kadın markette karşılaştı. Selamlaştılar.

A-

Anda kalmak

Eskiden kendini işine vermemişler için “eli işte, gözü oynaşta” denirdi. Günümüzde hiç kimse kendini işine vermiyor, herkes hep beraber eldeki cep telefonundaki bilumum sosyal medya mecralarına akıyor. Telefonda konuşurken, WhatsApp’tan mesaj atıyor, mesai saatleri dahilinde telefonu sessiz moda alıp oyun oynuyor, vidyo izliyor, ama dilinden de “anda kalmak” tabirini düşürmüyor.

Sokağa çıkıp sorsak “An nedir?” diye, kaç kişi bilebilir acaba.

İki kadın markette karşılaştı. Selamlaştılar. Ne yapıyorsun faslına “Zehra Abla’nın kahvesini yapıp geldim” diye özetledi biri ötekine.

Ne yapıyorsun diye sohbeti başlatmış olan “Kendisi yapamıyor değil mi?” diye sordu kederle.

“Cezveyi deviriyor, eli kavrayamıyor, makine kahvesini de yapamıyor. Öğretmen kızı var, gelip geçerken annesine uğrasa ne olur.”

“Ben onu Instagram’da görüyordum hesabını kilitlemeden önce. Anda kalıyorum diyordu hep. Neresi ki orası?”

“Anda kalacağına arada anasına da uğrasa iyi olacak.”

Anı biriktirmek

Modernliğin hafızası fotoğraf makinasıydı. Post modernliğin hafızası vidyolar.

Modernliğin metali çelikti, post modernliğin maddesi plastik.

Bauman böyle söylüyordu.

Osmanlı Cemiyeti hatıra biriktirmeyi yukarıdan aşağıya bir hareketlilik içinde öğrendi.

Fotoğraf makinesi 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türk toplumunun hayatına giriyor. Abdülhamit’in oğullarının sünnet kıyafeti ile kartpostallaştırılan fotoğrafları, halkın fotoğraf üzerinden anı biriktirmesine meşruiyet kazandıran, Müslüman halkı suret ile birleştirip bütünleştiren bir dönüm noktası.

İlk zamanların dini bütün adamlarının /kadınlarının makine karşısında sanki dövüşecekmiş gibi bakan gözleri/ pozları zamanla yerini objektife ilan-ı aşk eden bir bakışa bıraktı.

Aile tarihimiz en çok fotoğraflarımızdan okunuyor artık. Günceli yorumlamak için geçmişin aile fotoğraflarına dikkat kesiliyoruz.

Sosyal medyayla birlikte anı biriktirmek ile veri sunmak birbirine karıştı. Bir tarafta her an ebeveynleri tarafından fotoğrafı çekilen bezgin çocuklar var diğer tarafta çocuklarının mahremiyetini korumaya çalışan ebeveyn dikkati. Fakat iki kesimdeki çocuklar da şikayetçi. Birinci gruptakiler her an fotoğraflarının çekilip sağda solda paylaşılmasından rahatsız, diğerleri hiçbir anını paylaşmayan ebeveynlerinin kendilerini ne kadar sevdiklerini arkadaşlarına bir kere bile gösterememekten.

Eltisi “Ben çocuğum için ne anılar biriktirdim” dedi. Kadın küçük kızını alıp gerekli birikimi henüz yapamamış olmanın ıstırabı ile lunaparka gitti. Kucağında çocuk ile selfi yaparken kaza geçirdiler. Anne ve bebek düşerek öldü. Parçalanan cep telefonunda tek bir pozları bile kalmadı.

Selfi çekerken ölenlerin sayısı yıldan yıla artış gösterdiği için tehlikeli selfiler için uyarı programı üzerine çalışılıyorMUŞ. Hee, tabi tabi. Sigara paketinin üzerindeki “sigara sağlığa zararlıdır” sözü gibi bir şey olur muhakkak.

“Atıyorum”

En canlı en ciddi tartışma programlarında, ağzından dökülecek kelama kulağını dayamış milyonlara karşı “atıyorum” diye lafa başlıyor kerli ferli adamlar. “Atıyorum” diyor ve rakamlar sıralamaya başlıyor. Ne seyredenler ne de onlar adına konuğuna soru sormaktan mesul olan sunucu “Beyefendi! Atmasak...” diyemiyor. Atmak meşrulaşıyor.

Yeni kelimeler dilimize ya yeni bir icadı, yeni bir hali karşılamak üzere giriyor ya da bir zihniyet değişiminin göstergesi olarak. “Atıyorum” kelimesi dilimizde halen yaşamakta olan, halk arasında sık kullanılan “söz temsili, söz gelimi, diyelim ki, farz edelim ki…” gibi ifadelerin yerine kullanılıyor. Demek ki bir ihtiyacı karşılamak üzere girmemiş dilimize. “Atıyorum” kelimesi büyük ihtimal yabancı dili bilen ama kendi dilini bilmeyen çevirmenler eliyle yapılmış dizi film seslendirmeleriyle gelip yerleşti zihnimize.

Atmakla meşhur avcıların yerini kamusal alanın uzmanları alıyor. Ama bir farkla. Avcılar attıklarını kabul etmezlerdi. Kamusal alanın uzmanları ise kendi uzman olmadıkları alanlarda rakamların dünyasına müracaat etmeleri söz konusu olduğunda “Atıyorum” diye başlıyor cümleye. Atıyor. Attıkça atıyor. Atmak bir itibar göstergesi oluyor. Bir performans hamlesi.

Atmadan devam etse konuşmasına. Konuyla ilgili rakamları bilmediğinden bahsetse, “farz-ı muhal” diye sözün encamını açsa, toplasa... Olmaz. Farz-ı muhalde, muhal bir örnek üzerinden yapılan tahlil söz konusu. Oysa konuşmacının niyeti muhal bir örnekten yola çıkarak sözün düğümünü çözmek değil. Konuşmacının niyeti rakamların, raporların dünyasında yol almak. Rakamların, raporların dünyasından kendi konuşmasına dayanak bulmak.

Meraklısı için not: Atalarımızın bilmediği hallere dair sözlüğe “a” harfinden başladık. Aklınıza gelen halleri yorum olarak yazarsanız sözlük yazımına katkı sunmuş olursunuz.

Gelişmeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'dan en güncel haberleri takip edin.
seeGörüntülenme:112
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 09 Mayıs 2025 21:39 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

TV oyuncusu tartıştığı komşusu tarafından öldürüldü

03 Haziran 2025 08:52see183

‘Sen hayırdır lan!’

03 Haziran 2025 05:17see173

Bayraktar TB3 TCG Anadolu gemisinde 100 sortiyi tamamladı

03 Haziran 2025 08:50see167

İsrail basınına göre, Tel Aviv yönetimi Doha ya müzakere heyeti göndermeme kararı aldı

03 Haziran 2025 07:46see146

Sırrı Süreyya Önder’e Ali İsmail Korkmaz Yaşam Ödülü Agos

03 Haziran 2025 11:46see137

Tekirdağ da tefeci çetesine operasyon

03 Haziran 2025 19:32see125

Yangın yönetmeliği kriterlerine uymayan işletmeler mühürleniyor

03 Haziran 2025 17:15see124

Mayısta fiyatı en çok artan ürün posta hizmetleri, en fazla düşen yumurta oldu

03 Haziran 2025 12:37see119

Kimlikte o adlarla artık karşılaşmayacaksınız! Ülkelere göre yasaklanan isimler

03 Haziran 2025 09:25see117

Kurultay iddianamesinde 12 kişiye siyasi yasak istendi

04 Haziran 2025 08:34see116

Kocaeli de TIR la çarpışan motosikletli öldü

03 Haziran 2025 04:11see116

Bahçeli den Özel e maşallah VİDEO İZLE

03 Haziran 2025 20:35see116

Macron un bal mumu heykeli çalındı

03 Haziran 2025 07:33see116

AKP 59 aracı yasa dışı biçimde AKP İstanbul İl Başkanlığı na tahsis etti Sözcü Gazetesi

04 Haziran 2025 00:40see115

Sokak köpekleri parkta oynayan küçük çocuğa saldırdı

03 Haziran 2025 22:40see114

Hikmet Tuğsuz, final öncesi Survivor dan kaçarcasına ayrıldı

03 Haziran 2025 08:49see113

Tefeci çetesine dur denildi! Silahlar, senetler ve tapular ele geçirildi

03 Haziran 2025 21:06see112

Devler Ligi finali yetmedi! Kupa gelmeyince bileti kesildi

03 Haziran 2025 19:42see111

ABD’nin ana gündem maddesi Türkiye: Erdoğan ne istiyorsa karşılayın VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 23:11see110

MEVLÜT TEZEL Yok böyle ‘U’ dönüş!

03 Haziran 2025 07:02see110
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları