SonTurkHaber.com
close
up
Atalarımızın bilmediği kelimeler, haller sözlüğü Fatma Barbarosoğlu

Atalarımızın bilmediği kelimeler, haller sözlüğü Fatma Barbarosoğlu

Yenisafak sayfasından alınan bilgilere göre, SonTurkHaber.com açıklama yapıyor.

A- Anda kalmak Eskiden kendini işine vermemişler için “eli işte, gözü oynaşta” denirdi. Günümüzde hiç kimse kendini işine vermiyor, herkes hep beraber eldeki cep telefonundaki bilumum sosyal medya mecralarına akıyor. Telefonda konuşurken, WhatsApp’tan mesaj atıyor, mesai saatleri dahilinde telefonu sessiz moda alıp oyun oynuyor, vidyo izliyor, ama dilinden de “anda kalmak” tabirini düşürmüyor. Sokağa çıkıp sorsak “An nedir?” diye, kaç kişi bilebilir acaba. İki kadın markette karşılaştı. Selamlaştılar.

A-

Anda kalmak

Eskiden kendini işine vermemişler için “eli işte, gözü oynaşta” denirdi. Günümüzde hiç kimse kendini işine vermiyor, herkes hep beraber eldeki cep telefonundaki bilumum sosyal medya mecralarına akıyor. Telefonda konuşurken, WhatsApp’tan mesaj atıyor, mesai saatleri dahilinde telefonu sessiz moda alıp oyun oynuyor, vidyo izliyor, ama dilinden de “anda kalmak” tabirini düşürmüyor.

Sokağa çıkıp sorsak “An nedir?” diye, kaç kişi bilebilir acaba.

İki kadın markette karşılaştı. Selamlaştılar. Ne yapıyorsun faslına “Zehra Abla’nın kahvesini yapıp geldim” diye özetledi biri ötekine.

Ne yapıyorsun diye sohbeti başlatmış olan “Kendisi yapamıyor değil mi?” diye sordu kederle.

“Cezveyi deviriyor, eli kavrayamıyor, makine kahvesini de yapamıyor. Öğretmen kızı var, gelip geçerken annesine uğrasa ne olur.”

“Ben onu Instagram’da görüyordum hesabını kilitlemeden önce. Anda kalıyorum diyordu hep. Neresi ki orası?”

“Anda kalacağına arada anasına da uğrasa iyi olacak.”

Anı biriktirmek

Modernliğin hafızası fotoğraf makinasıydı. Post modernliğin hafızası vidyolar.

Modernliğin metali çelikti, post modernliğin maddesi plastik.

Bauman böyle söylüyordu.

Osmanlı Cemiyeti hatıra biriktirmeyi yukarıdan aşağıya bir hareketlilik içinde öğrendi.

Fotoğraf makinesi 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türk toplumunun hayatına giriyor. Abdülhamit’in oğullarının sünnet kıyafeti ile kartpostallaştırılan fotoğrafları, halkın fotoğraf üzerinden anı biriktirmesine meşruiyet kazandıran, Müslüman halkı suret ile birleştirip bütünleştiren bir dönüm noktası.

İlk zamanların dini bütün adamlarının /kadınlarının makine karşısında sanki dövüşecekmiş gibi bakan gözleri/ pozları zamanla yerini objektife ilan-ı aşk eden bir bakışa bıraktı.

Aile tarihimiz en çok fotoğraflarımızdan okunuyor artık. Günceli yorumlamak için geçmişin aile fotoğraflarına dikkat kesiliyoruz.

Sosyal medyayla birlikte anı biriktirmek ile veri sunmak birbirine karıştı. Bir tarafta her an ebeveynleri tarafından fotoğrafı çekilen bezgin çocuklar var diğer tarafta çocuklarının mahremiyetini korumaya çalışan ebeveyn dikkati. Fakat iki kesimdeki çocuklar da şikayetçi. Birinci gruptakiler her an fotoğraflarının çekilip sağda solda paylaşılmasından rahatsız, diğerleri hiçbir anını paylaşmayan ebeveynlerinin kendilerini ne kadar sevdiklerini arkadaşlarına bir kere bile gösterememekten.

Eltisi “Ben çocuğum için ne anılar biriktirdim” dedi. Kadın küçük kızını alıp gerekli birikimi henüz yapamamış olmanın ıstırabı ile lunaparka gitti. Kucağında çocuk ile selfi yaparken kaza geçirdiler. Anne ve bebek düşerek öldü. Parçalanan cep telefonunda tek bir pozları bile kalmadı.

Selfi çekerken ölenlerin sayısı yıldan yıla artış gösterdiği için tehlikeli selfiler için uyarı programı üzerine çalışılıyorMUŞ. Hee, tabi tabi. Sigara paketinin üzerindeki “sigara sağlığa zararlıdır” sözü gibi bir şey olur muhakkak.

“Atıyorum”

En canlı en ciddi tartışma programlarında, ağzından dökülecek kelama kulağını dayamış milyonlara karşı “atıyorum” diye lafa başlıyor kerli ferli adamlar. “Atıyorum” diyor ve rakamlar sıralamaya başlıyor. Ne seyredenler ne de onlar adına konuğuna soru sormaktan mesul olan sunucu “Beyefendi! Atmasak...” diyemiyor. Atmak meşrulaşıyor.

Yeni kelimeler dilimize ya yeni bir icadı, yeni bir hali karşılamak üzere giriyor ya da bir zihniyet değişiminin göstergesi olarak. “Atıyorum” kelimesi dilimizde halen yaşamakta olan, halk arasında sık kullanılan “söz temsili, söz gelimi, diyelim ki, farz edelim ki…” gibi ifadelerin yerine kullanılıyor. Demek ki bir ihtiyacı karşılamak üzere girmemiş dilimize. “Atıyorum” kelimesi büyük ihtimal yabancı dili bilen ama kendi dilini bilmeyen çevirmenler eliyle yapılmış dizi film seslendirmeleriyle gelip yerleşti zihnimize.

Atmakla meşhur avcıların yerini kamusal alanın uzmanları alıyor. Ama bir farkla. Avcılar attıklarını kabul etmezlerdi. Kamusal alanın uzmanları ise kendi uzman olmadıkları alanlarda rakamların dünyasına müracaat etmeleri söz konusu olduğunda “Atıyorum” diye başlıyor cümleye. Atıyor. Attıkça atıyor. Atmak bir itibar göstergesi oluyor. Bir performans hamlesi.

Atmadan devam etse konuşmasına. Konuyla ilgili rakamları bilmediğinden bahsetse, “farz-ı muhal” diye sözün encamını açsa, toplasa... Olmaz. Farz-ı muhalde, muhal bir örnek üzerinden yapılan tahlil söz konusu. Oysa konuşmacının niyeti muhal bir örnekten yola çıkarak sözün düğümünü çözmek değil. Konuşmacının niyeti rakamların, raporların dünyasında yol almak. Rakamların, raporların dünyasından kendi konuşmasına dayanak bulmak.

Meraklısı için not: Atalarımızın bilmediği hallere dair sözlüğe “a” harfinden başladık. Aklınıza gelen halleri yorum olarak yazarsanız sözlük yazımına katkı sunmuş olursunuz.

Gelişmeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'dan en güncel haberleri takip edin.
seeGörüntülenme:127
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 09 Mayıs 2025 21:39 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Tüfekle kulağından vurdu: Borç kavgasında silahlar çekildi

04 Ağustos 2025 03:25see191

Gaziosmanpaşa da TEM de karşıya geçen Özbekistan uyruklu kadına araç çarptı: 1 ölü

03 Ağustos 2025 22:26see159

Ürünü müşteriye fırlattı, müşteri kasiyere yumrukla saldırdı

03 Ağustos 2025 23:21see135

DMD hastası 7 yaşındaki Mustafa Yöndem in tedavisi için başlatılan kampanyaya valilik onayı

03 Ağustos 2025 22:31see121

Yok artık Arda Güler! Sahanın diğer ucundan ayakla basket attı

03 Ağustos 2025 19:21see121

Samet Aybaba ya sürpriz teklif

04 Ağustos 2025 00:13see121

Dışişleri nden Mescid i Aksa basınına tepki Sözcü Gazetesi

03 Ağustos 2025 21:28see117

Güler Sabancı bakın nerede ortaya çıktı: Yanındaki isimler dikkat çekti

04 Ağustos 2025 14:38see116

ChatGPT sohbetleri internete sızdı: Yapay zekada güvenlik açığı ortaya çıktı Gündem Haberleri

04 Ağustos 2025 18:16see115

Ciroda Avrupa ya yaklaştık Ekonomi Haberleri

04 Ağustos 2025 04:14see114

Benfica ya Nice maçı öncesinde Kerem Aktürkoğlu ndan kötü haber

04 Ağustos 2025 19:47see111

BM Gazze deki son durumu Bu korkunç diyerek açıkladı: 1 milyon kadın ve kız çocuğu açlık çekiyor

03 Ağustos 2025 17:37see111

Boğulan gencin hayat mücadelesi kamerada! Ekipler son anda yetişti

03 Ağustos 2025 20:33see109

Selçuk Bayraktar: TEKNOFEST kuşağıyla ülkemiz tam bağımsızlık yolunda bir adım daha öteye gidecek Yalova Haberleri

03 Ağustos 2025 18:53see109

Para gönderirken zorunlu olacak: Bakanlık talimat verdi

04 Ağustos 2025 02:06see108

Görünmeyen sınır şaşırttı: Denizanaları bu noktayı geçemiyor Sözcü Gazetesi

04 Ağustos 2025 07:36see108

Güneş kremi seçerken içeriğe dikkat! Hangisi sağlıklı? Sözcü Gazetesi

03 Ağustos 2025 21:54see108

Anatomi profesöründen sevginin anatomisi

04 Ağustos 2025 07:11see107

Husumetlisini silahla ateş ederek kovaladı: Yoldan geçen adam yaralandı VİDEO İZLE

03 Ağustos 2025 23:55see107

Fabrikada çıkan yangında patlama meydana geldi

04 Ağustos 2025 16:51see107
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları