Bir grup Yahudi taşları nasıl yerinden oynattı? Ersin Çelik

Galler’in kuzeyinde bir tepenin uzaktan çekilmiş bir videosu, ülkemizde de haber oldu. Başlarında kipa olan bir grup Yahudi erkek, kaya parçalarıyla yapılmış devasa bir haç sembolünü bozuyor, yerine ise bir Davut Yıldızı inşa ediyorlar. Görüntüler bir Facebook sayfasında yayınlandı ve hızla yayıldı. Bu video Batı’da Yahudilere duyulan öfkenin patlama işaretlerinden olabilir. Arka planını araştırdıkça ilginç detaylarla karşılaştım. Ancak öncesinde, olayın yaşandığı kasaba hakkında bilgiler vermek

Galler’in kuzeyinde bir tepenin uzaktan çekilmiş bir videosu, ülkemizde de haber oldu. Başlarında kipa olan bir grup Yahudi erkek, kaya parçalarıyla yapılmış devasa bir haç sembolünü bozuyor, yerine ise bir Davut Yıldızı inşa ediyorlar. Görüntüler bir Facebook sayfasında yayınlandı ve hızla yayıldı. Bu video Batı’da Yahudilere duyulan öfkenin patlama işaretlerinden olabilir.

Arka planını araştırdıkça ilginç detaylarla karşılaştım. Ancak öncesinde, olayın yaşandığı kasaba hakkında bilgiler vermek istiyorum. Hemen anlatayım.

YAHUDİLERİN SIĞINAĞI KASABA

İngiltere’nin kuzeyinde, Liverpool’a bir saatlik uzaklıkta olan Llandudno, yaklaşık 20 bin nüfuslu, deniz ve dağ havasıyla tanınan bir sahil beldesi. Uzun yıllardır Yahudiler için popüler bir destinasyon. Çünkü Llandudno’ya 1900’lerin başında Yahudiler yerleşmişler. Organize bir Yahudi cemaati 1905’te oluşmuş, ilk sinagog 1908’de açılmış. Akabinde kasabada koşer oteller de hizmet vermeye başlamış. Llandudno’daki Yahudi oluşumunun öncüsü ise Londra merkezli dünyaca ünlü kuyumcu markası Wartski’nin sahibi olan Polonyalı Yahudi Morris Wartski’ymiş. Birleşik Krallık’taki tüm Yahudi topluluklarını kapsayan soyağacı web sitesi JCR-UK’ta yer alan bilgilere göre; kasaba, 2. Dünya Savaşı sırasında büyük şehirlerden tahliye edilen Yahudilerin akınına uğramış. Llandudno’yu da içine alan Colwyn Körfezi, Avrupa’nın istemediği ve Nazilere doğru sürdüğü Yahudilerin sığınaklarından olmuş.

KATOLİKLERİN DE SON DURAĞI

Kasabada bugün, yaşayan Yahudi nüfus çok yüksek değil. Fakat Yahudi turistler için İngiltere’deki uğrak adreslerin başında geliyor. Yüz yıl önce kurulan sinagog duruyor. Galler’deki Yahudi tarihini ve hikayeleri ortaya çıkarmak için çalışan Profesör Nathan Abrams burası için, “Llandudno keşfetmeye devam ettiğimiz büyüleyici bir Yahudi mirasına sahip” diyor. Ancak burası hiçbir zaman bir Yahudi yerleşim yeri olmamış. Ünlü sahil beldesinin tarihinde çarpıcı detaylar var. Kral VIII. Henry’nin ilk eşiyle evliliğini iptal etmek için, Roma’daki Papa’nın otoritesini reddedip bağımsız İngiltere Kilisesi’ni kurmasının ardından Llandudno ülkedeki Katolikler için de sığınak olmuş. 1700’lere gelindiğinde, kasabanın simgesi olan 207 metre yüksekliğindeki ‘Büyük Orme’ zirvesi, Kuzey Galler’deki son Katolik cemaatlerine ev sahipliği yapıyormuş. Zaten kasabanın adı da “Aziz Tudno Kilisesi” anlamına geliyor. Aziz Tudno, kasabanın kurucusu olarak kabul edilir. Rivayete göre Hristiyanlık mesajını halkına ulaştırmak için, yarımadayı panoramik olarak gören Büyük Orme’deki bir mağarada yaşamıştır. O mağaranın üzerine 1200’lerde inşa edilen kilisede ise bugün hâlâ ibadet ediliyor ve her yıl 5 Haziran’da “Aziz Tudno Bayramı” adıyla kutlamalar yapılıyor.

ELLİ YIL ÖNCE ELLE YAPILAN DEVASA HAÇ

“İsimler Tepesi” olarak da bilinen Büyük Orme, onlarca yıldır kasaba sakinlerinin ve ziyaretçilerin gevşek taşlarla semboller yerleştirdiği bir yer olmuş. Kasabalılar bu çimenli yamaca taşlarla, hayatını kaybeden yakınlarının ve sevdiklerinin adlarını kodlayarak yazıyorlar. Tepeye, bir de devasa haç da işlenmiş ve zamanla simge haline gelmiş. Hristiyanlara göre Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesini temsil eden Latin Haçı’nın bir kopyası olan bu şekil yerel uydu fotoğraflarından da rahatlıkla görülüyor ve yerel kaynaklar en az 50 yıldır tepedeki yerinde olduğunu söylüyor. Uzun tarafının uçtan uca 18 metre olan haçın iç kısmına yine taşlarla dikine; “Bugün 5 Haziran” ve enine ise “İsa Mesih” yazılmış.

TAŞLAR BİR ANDA DAVUT YILDIZI’NA DÖNÜŞÜYOR

İşte bir grup Yahudi geçtiğimiz hafta Büyük Orme tepesine çıkıp o haçı bozarak, yerine aynı taşlarla dev bir Davut Yıldızı yaparken görüntülendiler. Uzaktan çekilen görüntülerde, başlarına kipa takmış 8 erkek görülüyor. Altısı, haç simgesinden ayaklarıyla yuvarladıkları taşları 20 metre öteye taşıyarak Davut Yıldızı’nı inşa eden diğer arkadaşlarının önüne bırakıyorlar. Video, yıldızın dördüncü köşesini yapılırken bitiyor. Sonrası büyük bir şaşkınlık ve olanlara anlam verme gayreti… Turist oldukları öğrenilen bu Yahudilerin yıkma ve yenisini inşa etme çalışması sadece tepedeki kayaları değil İngiltere kamuoyundaki taşları da yerinden oynattı.

YAHUDİLİĞİ TEMSİL EDİYOR

“Davud Yıldızı” veya “Davud’un Kalkanı” olarak bilinen iç içe geçmiş iki üçgenden ve altı köşeden oluşan şeklin Yahudilerin sembolü olmasının ötesinde fiziki bağlayıcılığı da söz konusu. Yıldız hem Yahudi kimliğini hem de Yahudiliği temsil ediyor. Tarihe bakacak olursak; mistik anlamları olan bu simge Yahudilik ve Hristiyanlıkta “Davut Yıldızı”, İslam geleneğinde ise “Süleyman Mührü” olarak bilinir, Türk toplumları tarafından da kullanılmış.

Yahudiliğin bir sembolü olarak öne çıkması ise Orta Çağ’a kadar uzanıyor. Özellikle 17. yüzyılda Prag Yahudi Cemaati tarafından resmi olarak benimsenmiştir. Ancak sembolün en bilinen kullanımı, Nazi Almanya’sı döneminde Yahudileri toplumdan ayrıştırmak ve damgalamak için dayatılan sarı yıldız olmuştur. Kimliği ve inancı temsil eden bu yıldız,

nerede görülürse sökülüp atılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından dünyada yeni bir düzen tesis edilirken, Filistin topraklarını İngilizlerin eliyle işgal eden Yahudiler de 1948’de kurdukları İsrail bayrağına Davut Yıldızı’nı koymuştur.

VE HABER DAİLY MAİL’E DÜŞTÜ

Olayı ve gelişmeleri İngiliz medyasından, daha çok da sosyal medyadan takip ettim. Videonun, deyim yerindeyse ‘bir haberin suyunu çıkarmasıyla’ bilinen Daily Mail tarafından yayımlanması ise konuyu bambaşka bir boyuta taşıdı. İngiltere’nin en köklü Yahudi gazetelerinden olan Jewish Chronicle bile Büyük Orme tepesinin Davut Yıldızı ile işgal edilmesi girişimine tavır almak zorunda kaldı. Gazete, haberi doğrudan servis etmek yerine, ‘Daily Mail’in haberine göre’ diyerek mesafeli bir tavır sergiledi.

O TAŞLAR HIZLA YERİNDEN SÖKÜLÜYOR

Başlarında kipa takılı Yahudilerin işgal girişimi haberinin üzerine harekete geçen yerel halk, soluğu tepede alarak; Davut Yıldızı’nı söküp aynı taşlarla haç’ı yeniden inşa ettiler. Zaman zaman Yahudi karşıtlığı ile itham edilen Daily Mail, haberi dikkatli bir dille verse de asıl fırtına sosyal medyada kopuyordu. Neticede burası Yahudi işgalcilerin yıllardan beri Filistinlilerin evlerini, köylerini gasp ettiği El Halil veya Batı Şeria değil, Birleşik Krallık’tı. İsrail’in psikopatça gözünü diktiği “Arzı Mev’ud” toprakları hiç değildi. Facebook, X, Instagram ve Reddit gibi platformlardaki yorumlar Britanya Adası’ndan esen sert rüzgârın asıl yönünü gösteriyordu. Siyonizm’in Holokost trajedisi üzerinden Batı’da edindiği dokunulmazlık zırhı yırtılmış, yerini artık gizlenemeyen bir öfke almıştı.

BU TOPRAKLAR DA MI SİZİN?

Bir İngiliz kullanıcının sosyal medyasından yaptığı şu güçlü ironi ise viral oldu: “Bu topraklar da mı size 3 bin yıl önce vadedildi?”

Gazze soykırımı devam ederken ve Batılı devletler İsrail’in karşısında cephe alırken; bir grup Yahudi’nin Galler’in tepelerine Siyonizm mührünü vurma girişimi, Antisemitizmin kaynağı olan Avrupa’da taşları halkların eliyle yerinden oynatacaktır. Sosyal medya, Gazze kasabı Netanyahu’nun da dediği gibi İsrail için “bir şeyler yapılması gereken” anti bir güce dönüşüyor değil mi?