Bir tohumun hatırası: Çörek otuyla gelen şifa Yeni Şafak Pazar Eki Haberleri

Yüzyıllardan beri bu topraklarda bir tohum hep kıymetli bilindi: Çörek otu. İnsanlar onun adını sadece bir baharat olarak değil, bir dua gibi söyledi. Ne zaman sağlık lafı geçse, ninemiz usulca eğilip kulağımıza fısıldadı: “Çörek otu ölüm dışında her şeyi  def eder.” Bugün bu sözün arkasında ne kadar derin bir bilgi olduğunu yeni yeni anlıyoruz.

Ramazan Bingöl

Modern tıp maddeleri analiz ediyor, araştırmalar yayınlıyor ama bizim nineler çoktan biliyordu: Çörek otu tohumun içinde yağ da var, şifa da, kuvvet de. %35 bitkisel yağ, %21 protein, %38 karbonhidrat içeriyor. İçeriğindeki nigellon, thymoquinon, linoleik asit, oleik asit, palmitik asit, kalsiyum, potasyum, magnezyum, demir, çinko, A, B ve C vitaminleriyle âdeta bir eczane. Ama mesele sadece sayılar değil. Mesele onun evdeki yeriydi. Çörek otu sadece çorbaya serpilmezdi. Bazen balla karıştırılır, bazen sirkede bekletilir, bazen yağı burna damlatılırdı. Her kullanımın bir amacı vardı: Boğaz ağrısından romatizmaya, saç dökülmesinden cilt lekelerine kadar. Ama hepsinin ortak noktası şuydu: Evde çözüm arayan insanın eli hep çörek otuna giderdi.

Lokman Hekim’in mirası

Rivayet odur ki Lokman Hekim hastalara sadece ot vermedi; otun hangi vakitte, nasıl toplanması gerektiğini de tarif etti. Mayıs ayında toplarsan, etkisi başkadır. Tohumu Temmuz’da alırsan, şifası yerindedir. Bugün bu detaylar “geleneksel bilgelik” diye tanımlanıyor. Ama Anadolu’da bu bilgi ezber değil; pratiktir. Bir kadın bunu annesinden öğrenir, çocuğuna aktarır. Tıpkı yoğurt mayalamak, tarhana kurutmak gibi… Çörek otunu tanımak, evin şifa hafızasını korumaktır.

İbn Sina da çörek otunu önerenlerden biri. Ünlü tıp eseri “El-Kanun fi’t-Tıbb”da çörek otunun özellikle solunum yolları, sindirim sistemi ve bağışıklık için etkili olduğunu yazar. Ona göre çörek otu hem bedeni ısıtır hem de zihin açıklığı verir. Damarları açar, karaciğeri rahatlatır.

Hadisteki müjde

Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor:

Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: “Ölüm dışında hiçbir hastalık yoktur ki, çörek otunda onun için bir deva bulunmasın.” (Buhârî, Tıbb 7; Müslim, Selam 89; Tirmizî, Tıbb 5)

Hadis-i şerif, çörek otunun sıradan bir baharat değil, kapsamlı bir şifa aracı olduğunu gösteriyor. Bugün çörek otunun üzerinde yapılan bilimsel araştırmalar da bu bilgileri doğruluyor.

Ne zaman unuttuk?

Ne zaman hazır ilaçlar çoğaldı, biz bu küçük siyah taneyi mutfak rafının arkasına attık. Oysa onun hem ilimle, hem inançla yeri vardı. Bir tohum düşünün; hem balgam söker, hem diş ağrısına iyi gelir, hem de annenin sütünü artırır. Bu kadar çok şeyi tek başına yapan başka ne var? Kimi zaman saç için yağ yapılır, kimi zaman kulak için ısıtılırdı. Romatizma ağrısına sürülür, soğuk almış kulağa damlatılırdı. Bugün biz bu bilgilerle yeni yeni karşılaşıyoruz. Ama ninemiz zaten bilir, “deri kızarınca bırak” derdi. Çünkü her şeyin ayarı, dozunda olanı makbuldü.

Peki nasıl kullanalım?

İşte hem etkili hem kolay bir tarif: Ballı çörek otu macunu

1 yemek kaşığı taze çekilmiş çörek otu

1 yemek kaşığı doğal bal

Dilerseniz içine birkaç damla limon suyu ya da zencefil

Karıştırın. Sabahları aç karnına yarım kaşık alın. Hem bağışıklık sisteminizi güçlendirir hem de enerji verir.

Bugün ne yapmalı?

Bu yazıyı okuyan herkes çörek otu alsın, her sabah balla bir çay kaşığı yesin, diyemem. Ama şunu söyleyebilirim: Evde yeniden şifa aramak utanılacak bir şey değildir. Tıbbı reddetmek değil, kültürü hatırlamaktır. Tencerede bir çorbanın üzerine serptiğiniz çörek otu, o evin hafızasını geri çağırır. Lokman Hekim bugün yaşasa belki reçete yazardı ama yanına bir de küçük bir kese çörek otu iliştirirdi. Ve derdi ki: “Tohum küçük olabilir ama şifası büyük; çünkü bu toprakta büyümüş.”

Hatırlarsak, iyileşiriz. Hem bedenimiz hem hafızamız.