Nureddin Topçu ve Necip Fazıl’la ilgili bir hatıra Dursun Gürlek

İlk gençlik yıllarımızda bizim nesli heyecanlandıran, bununla da kalmayıp yol gösteren bazı önemli kalem ve kelam erbabından söz etmek gerekirse Necip Fazıl, Osman Yüksel Serdengeçti, Ali Fuat Başgil, Nihal Atsız, Nureddin Topçu gibi isimleri sıralayabiliriz. Mutlu insanlar kafilesinin yolcuları -tabii ki- sadece bu şahsiyetlerden ibaret değildi, daha başka büyüklerimiz de vardı ve onlar Büyük Türkiye’nin büyük insanları olarak pırlanta bir gençliğin yetişmesi için âzami gayreti gösteriyorlardı.

İlk gençlik yıllarımızda bizim nesli heyecanlandıran, bununla da kalmayıp yol gösteren bazı önemli kalem ve kelam erbabından söz etmek gerekirse Necip Fazıl, Osman Yüksel Serdengeçti, Ali Fuat Başgil, Nihal Atsız, Nureddin Topçu gibi isimleri sıralayabiliriz. Mutlu insanlar kafilesinin yolcuları -tabii ki- sadece bu şahsiyetlerden ibaret değildi, daha başka büyüklerimiz de vardı ve onlar Büyük Türkiye’nin büyük insanları olarak pırlanta bir gençliğin yetişmesi için âzami gayreti gösteriyorlardı.

Nureddin Topçu, bunların içinde en “hareketli” bir şahsiyetti. Nitekim çıkardığı derginin adı da “Fikir ve Sanatta Hareket”ti. Kabul etmek gerekir ki, fikir ve sanattaki hareketin itidalli, intizamlı ve insicamlı olması gerekiyordu. Nureddin Topçu işte bu anlamda bir hareketçiydi. Bir başka ifadeyle, onun hareketinde bereket vardı. Yavaş yavaş acele etmek ne ise, mutedil hareket de odur.

Merhum, işte bu özelliklerinden dolayı ve kaleme aldığı eserlerin kalıcılığını muhafaza etmesi itibariyle bugün de hayırla anılıyor, yarın da aynı duygularla hatırlanmaya devam edecek. Unutmayalım, kimin himmeti milleti ise, o tek başına bir millettir. Tarihimiz tek başına millet olma özelliğini hak eden “büyük” şahsiyetlerle doludur, bu müstesna insanlardan biri de -hiç şüphesiz- Nureddin Topçu’dur. Onun topundan çıkan mermiler Fatih’in toplarından fırlayan güllelerin Bizans surlarında açtığı nurlu gedikler gibiydi dersek herhalde mübalağa etmemiş oluruz.

Hazretin üstün meziyetlerini teker teker sıralamak elbette ki güzel bir şey ama onun gibi olmak veya gösterdiği yoldan gitmek tabii ki daha önemli. Eğer “Maarif Davamız”a Nureddin Topçu’nun, Mümtaz Turhan’ın, Mahir İz’in gözüyle baksaydık ve onların tavsiyelerinin hiç değilse bir kısmını uygulasaydık Milli Eğitimimiz bugün çoktan istediğimiz seviyeye gelmiş olurdu. Heyhat!

Alelacele yazdığım bu cümlelerden sonra biraz da değişik bir yazı olsun diye Nureddin Topçu-Necip Fazıl ilişkisine dair ilgi çekici bir nakilde bulunmak istiyorum.

Efendim, basın dünyamızın renkli kalemlerinden biri olan merhum Ahmet Güner, “Babıali Ölürken” isimli kitabında “Bir Dehanın Ölümü” başlığıyla yer alan yazısında Nureddin Topçu-Necip Fazıl ilişkisini ve sonundaki helalleşmeyi şöyle anlatıyor:

“Yıl 1968. Kurban Bayramından bir gün önce… Şişhane’deki Yeni İstanbul gazetesinin yazı işleri müdürlüğü odasındayız. Nureddin Topçu masaya oturmuş, bayramdan sonra çıkacak haftalık yazısının son düzeltmelerini yapıyor. Gazete bağlanmış. Yazı işleri salonunda hemen hemen kimse yok.

Kapı birden açıldı ve Necip Fazıl, hiçbir zaman iliklemediği pardösüsünü savurarak rüzgâr gibi içeri girdi. “Ahmet…” dedi, fakat arkasını getiremedi. Bir an öyle durdu. Çünkü benim oturduğumu farzettiği masada, son zamanlarda araları çok açık olduğu Nureddin Topçu vardı. Bir süre bakıştılar, sonra Nureddin Bey, her zamanki sükûneti içinde işine döndü ve yazısının üzerine eğilerek düzeltmelere devam etti.

Topu Necip Fazıl’a atmıştı. Ben, hem teatral bir sahnenin huzursuzluğunu hissediyor, hem de çıkacak kavgada nasıl davranmam gerektiğini düşünüyordum. Üstad, bir anlık hazırlıksızlığını yenerek yüksek sesle ve sanki hiçbir şey olmamış gibi Topçu’ya seslendi:

Merhaba Nureddin!

Hocada tek ses yok, hiçbir hareket yok, baş veya göz ucuyla olsun kapıya doğru yönelip kendisine yapılan bu hitaba cevap sayılabilecek bir işaret yok.

İşte Üstad’ın çileden çıkmasına en büyük sebep ‘Yok farzedilmek…’

‘Sağır mısın be adam, sana sesleniyorum, merhaba diyorum. Selamımı alacak kadar cesaretinde mi yok?’

Topçu yine bakmıyor, yine kılı kıpırdamıyor, işinde berdevam. Necip Fazıl haykırmaya başladı: ‘Yarın mübarek bir gün. Sana selam veriyorum, bayramlaşmak için elimi uzatıyorum ve sen bir kibir ve nefsaniyet heykeli halinde bütün nezaketlerden mücerret beni yok farzediyorsun…’

Sonra birden geri döndü ve geldiğinden daha hışımla kapıdan fırladı. Salona açılan dış kapının büyük bir gürültüyle kapandığını duydum. Dışarıdan, Şekspir’in III. Richard Faciası’ndan Kralın feryadına benzer sesler geliyordu.

‘Bir ip, bir ip istiyorum…Bana bir ip bulun…’

Hiç kimse bu ipin ne için istendiğini o an kesinlikle anlayamazdı. Üstad, han odaları şeklinde kat kat yükselen tavana kadar ortası açık binanın, patronun veya vekilinin oturduğunu bildiği en üst katına doğru başını dikmiş, bağırmaya devam ediyordu:

‘Bana bir ip lazım, bir ip… Hemen bulunuz’

Nureddin Topçu ile birbirimize baktık. ‘Ahmet Bey, Lütfen siz bu deli ile ilgilenin, bakın ne istiyor. Rica ediyorum, beni düşünmeyin.’

Dışarıya çıktım. Şamatayı duyan gazetenin müessese müdürü Kemal Moran, üst kattaki odasından hızla aşağıya inerken bir yandan da sesleniyordu: ‘Geliyorum üstadım, bir emriniz mi var? Ne oldu, ipi ne yapacaksınız?’ Üstad, koltuğunun altında; çanta, dergi, gazete, dosya ne varsa hepsini en yakın masanın üstüne fırlatırken, ‘Ben artık bu gazetede duramam, ya onun burayla ilgisi kesilecek veya beni kaybedeceksiniz’ diye bağırıyordu.

Moran, Necip Fazıl’ı sakinleştirmeye çalıştı. Üstad bu ilgiden biraz rahatladı ve merakımızı da giderdi: ‘Şimdi bana bir ip bulacaksınız. Bu binadaki tüm yazılarımı, masamdaki notlarımı, kitaplarımı, evraklarımı bu iple bağlayacaksınız ve ben bu gazete ile hepinizle maddi manevi yakınlığımı da sarıp sarmalayıp buradan bir daha dönmemek üzere gideceğim.’

Bir yazısında ‘Çok beğenirim. Cidden çok severim onu. Cins kafa tabiri onun için caizdir’ dediği Şekspir’in kahramanlarından III. Richard’ın ‘Bir at, bana bir at bulun. Bir ata bir krallık vereceğim’ sözleri, Şekspir’in yaşadığı dönemlerin tiyatrolarındaki mekânları andıran Yeni İstanbul binasında hemen hemen aynen tekrarlanıyor, İngiltere kralı III. Richard, yenik düştüğü savaş meydanından kaçıp canını kurtarabilmek için bir at’a, bir krallık verirken, üstad at yerine ip istiyor, ama sahne dramatik gücünden bir şey kaybetmiyordu.

İp bulundu. Kendisine üst katlarda bir odada istirahat etmesini rica ettim. Üstüne düşülmesi ve herkesin etrafına toplanıp ilgilenmesi üstadı biraz rahatlatmış olacak ki, kabul etti ve refakatindekilerle birlikte merdivenlere yönelerek yukarı çıktı.

Odaya döndüm. Nureddin Topçu ayakta, çantası koltuğunda beni bekliyordu. ‘Yazıyı vermeyeceğim Ahmet Bey’ dedi. ‘Çünkü basılacağından emin değilim. Bu adam, artık beni burada görmek istemez. Şimdi patronla konuşacak ve yazılarımı kestirecektir. Sizi de zor durumda bırakmak istemiyorum. Allah’a ısmarladık.’

Bu, Nureddin Topçu’yu son görüşümdü. Yıllar sonra bir konuşmamızda Ergun Göze, Necip Fazıl’ın vefatına yol açan hastalığı sırasında, Nureddin Topçu’yu hastanede ziyaret ettiğini ve aradaki kırgınlığın unutulduğunu söyledi. İkisine de rahmet diliyorum.”

Girişte de belirttiğim gibi, merhum Nureddin Topçu bizim nesle yol gösteren en önemli bir idealistti. Bu, “Yarınki Türkiye”nin yazarını bugünkü gençlere iyi tanıtmamız gerekiyor. O, aynı zamanda dört başı mâmur bir muallim olduğu için Millî Eğitim Bakanlığı’nın da konuya bîgâne kalmaması icap ediyor.

Bu yazıyı Ali Nihat Tarlan’ın, Topçu’nun vefatı üzerine kaleme aldığı şu şiirle bitirelim:

Göçtü o hilkat-i güzîn;

Oldu ufûlü pek hazîn,

Sâl-i vefâtını ânın

Üç melek-i ziyâ-cebîn

Çıktı figân edip dedi:

“Gitti dirîğ Nûr-u Din”