SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Çinli otomotiv devleri vergisiz pazar buldu! Yerli üretim gündemde

Hurda sahasında yangın

Aliağa daki orman yangını Foça ya sıçradı: Evler tahliye edildi, 4 kişi dumandan etkilendi Sözcü Gazetesi

Fenerbahçe Beko, ligde 12. kez şampiyon oldu

100 milyon yıllık fosil amberde hapsolmuşlar... Sözcü Gazetesi

Hamas: Arabulucuların ateşkes çabalarına olumlu yaklaşmaya açığız

Kassam dan İsrail askerlerine kanlı pusu! Tanka tırmanıp patlayıcıyı aracın içine bıraktı

Evlilk vaadiyle vatandaşları dolandıran sahte gelin çetesine operasyon

Sanayi tartışmasında silahlar konuştu: Abi ve kardeşi öldürüldü

Akaryakıta çifte indirim! Motorin ve benzin litre fiyatı ne kadar, kaç TL? 26 Haziran 2025 İstanbul, Ankara, İzmir güncel akaryakıt fiyatları

Merzifon da yangın: 80 dönüm tarım arazisi zarar gördü Son dakika haberleri

Şanlıurfa da çıkan silahlı kavgada 2 kardeş öldü Şanlıurfa Haberleri

Trump seçimde Müslüman aday Mamdani nin kazanmasını saçma buldu Dünya Haberleri

İran ın doğu ve güneydoğusunda hava sahası ulusal ve uluslararası uçuşlara yeniden açıldı

Hakan Çalhanoğlu sakatlandı Sözcü Gazetesi

Konya da İHA tarlaya acil iniş yaptı

Resmi Gazete de yayımlandı: İktidar yine kıyılara göz dikti

Tarık Biberovic: Kupalar Fenerbahçe ye yakışır! Basketbol Haberleri

FETÖ nün karanlık yüzü belgesel oluyor: Karanlık İmparatorluk un çekimleri başladı Gündem Haberleri

DEM Parti den Kobani davasının gerekçeli kararına tepki: Siyasî kumpasın devamı niteliğinde, demokratik siyasetin yargı eliyle engellenmesi tarihe karışmalı!

Özbekler Tekkesi’nin kısa hikayesi Ömer Lekesiz

Özbekler Tekkesi’nin kısa hikayesi Ömer Lekesiz

SonTurkHaber.com, Yenisafak kaynağından alınan bilgilere dayanarak bilgi paylaşıyor.

Tekke nin “Tarikat mensuplarının oturup kalkmalarına, âyin icra etmelerine mahsus yere verilen ad…” olduğunu söyleyen Mehmet Zeki Pakalın , kelimenin Farsça’da dayanma, dayanacak yer anlamındaki takye den bozma olduğunu, kimi küçük farklarla zaviye, hankâh, dergâh, âsitâne kelimelerinin de tekke anlamına geldiğini belirterek, ilk tekkenin hicri II., miladi VIII. yüzyılda Filistin’in Remle beldesinde açıldığını bildirmiştir. (Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB, Ankara 1983) İlgili

Tekke

nin “Tarikat mensuplarının oturup kalkmalarına, âyin icra etmelerine mahsus yere verilen ad…” olduğunu söyleyen

Mehmet Zeki Pakalın

, kelimenin Farsça’da

dayanma, dayanacak yer

anlamındaki

takye

den bozma olduğunu, kimi küçük farklarla zaviye, hankâh, dergâh, âsitâne kelimelerinin de tekke anlamına geldiğini belirterek, ilk tekkenin hicri II., miladi VIII. yüzyılda Filistin’in Remle beldesinde açıldığını bildirmiştir. (Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB, Ankara 1983)

İlgili kayıtlarda Horasan ve Toharistan ile Türkistan Türklerinin Müslümanlaşmasında ve İslam esaslı yeni sosyal hayatın kurulmasında büyük katkılarından söz edilen tekkelerin, aynı işlevi Büyük Selçuklular devrinde Anadolu’nun, Osmanlılar devrinde ise Balkanlar’ın fethinde de sürdürdükleri; açılışlarında siyasi iktidarın (saltanatın) iznine tabi olmalarının ve ona itaat etmelerinin dışında bir şart söz konusu olmaksızın serbestlik içinde faaliyet gösterdikleri vurgulanmıştır.

Mustafa Kara

Hocamızın kaydına göre “1812’de tekke vakıflarını denetim altına alan Osmanlı Devleti, 1866’da şeyhülislâmlığa bağlı biçimde oluşturduğu Meclis-i Meşâyih’i tekkelerin yönetiminden sorumlu tutmuştur. 9 Şevval 1336 / 18 Temmuz 1918 tarihli Takvîm-i Vekâyi‘de yayımlanan Meclis-i Meşâyih Nizamnâmesi’yle İstanbul’daki tekkelerin idaresi Meclis-i Meşâyih’e, taşradakilerin idaresi müftülerin başkanlığında kurulacak Encümen-i Meşâyih’e verilmiştir. Tekkeleri resmî ve hususi şeklinde iki gruba ayıran bu nizamnâme ile asırlardır süregelen malî özerklikle birlikte idarî özerklik de sona ermiş, tekkeler merkezî bürokrasinin denetimine girmiştir.”

Yine Mustafa Kara Hocamızın tespitleriyle, tekkeler “bütün imkanlarıyla” Millî Mücadele’yi desteklemelerine, o günün yöneticilerinin onlarla bu yönde bir bağ kurmalarına, kimi şeyhlerin de ilk mecliste görev almalarına rağmen “30 Kasım 1341 / 1925 tarih ve 677 sayılı Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklarla Birtakım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun’la Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde (…) kapatılmıştır.” (TDV, İslam Ansiklopedisi).

Millî Mücadele’ye destek veren ya da vermeyen tekkeler ayrımına başvurulmaksızın yapılan bu uygulamanın tipik örneklerinden biri

Özbekler Tekkesi

’dir.

Özbekler Tekkesi, -web sitesindeki bilgilere göre- 1752-53 yıllarında Darbhâne Emîni ve Maraş Valisi

Abdullah Paşa

tarafından inşa ettirilmiş ve

Nakşibendî

tarikatına mensup Hacı Hâce lakabıyla tanınan

Şeyh Seyyid Abdullah Ekber Efendi’

ye tahsis edilmiştir. Başlangıçta vakıf kaydı olmaksızın faaliyet gösteren tekke, 1788 yılında tüccar

Hacı Halil Ağa

tarafından kurulan bir vakıf sayesinde hukuki bir kimlik kazanmıştır.

Vakfiyesine göre bu tekke, özellikle Semerkantlı Özbek dervişlerin ikametine tahsis edilmiş, 19. ve 20. yüzyıllarda Orta Asya’dan İstanbul’a gelen hacıların ve dervişlerin uğrak noktası olarak önemli bir rol üstlenmiş; özellikle Buhara, Semerkand, Kaşgar, Andican gibi şehirlerden gelen - çoğu Nakşibendî silsilesine mensup- derviş ve hacıların burada konakladığı bir mekan olmuş; tekke ayrıca vakıf olarak yalnızca mülk ve yapıları kapsayan gelir getirici unsurları içermemiş, faaliyetlerini hayır sahiplerinin desteğiyle de sürdürmüştür.

M. Baha Tanma

n’ın kaydına göre “Özbekler Tekkesi, Kurtuluş Savaşı tarihinde de önemli bir rol oynamıştır. (Postnîşini)

Şeyh Atâ Efendi

’nin İstanbul’da işgal kuvvetlerine karşı oluşturulan

Karakol Cemiyeti

’nin üyelerinden olması sebebiyle tekke bir müddet Kuvâ-yi Milliye mensuplarından yaralananlar için hastane olarak kullanılmış, ayrıca İstanbul’dan kaçırılan silâh ve cephanelerle Anadolu’ya gizlice geçmek isteyen, içlerinde İsmet İnönü, Adnan Adıvar, Halide Edip Adıvar, Ali Fuat Cebesoy’un babası İsmâil Fâzıl Paşa, Mehmed Âkif Ersoy ve Celâleddin Ârif Bey gibi önemli isimlerin bulunduğu kişilerin ilk durağı haline gelmiştir. (TDV, İslam Ansiklopedisi)

Yukarıda zikredilen kanun ile, Milli Mücadele’ye olan desteği gözetilmeksizin faaliyetlerine son verilen Özbekler Tekkesi, bunu devletle kendi arasında bir

kan davası

na dönüştürmek yerine -web sitesinde belirtildiği üzere- şeyh ailesi aracılığıyla işlevini yenileştirerek yani

kültürel bir hâfıza mekanı

na dönüşerek varlığını sürdürmüş; edebiyatçı, musikişinas ve mutasavvvıflar için bir buluşma noktası olmuştur. Haftalık toplantılarda Özbek pilavı ikram edilip ardından musiki meşkleri ve sohbetler düzenlenmiş;

Dede Süleyman Erguner, Alaeddin Yavaşca, Kâni Karaca, Nezih Uzel

ve

Niyazi Sayın

gibi isimler bu mahfillerde yer almıştır.

Tekkenin bu yönünü nasipse izleyen yazımızda

Özbekler Tekkesi Projesi

kapsamında iletelim inşallah.

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:87
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 17 Mayıs 2025 04:04 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Çinli otomotiv devleri vergisiz pazar buldu! Yerli üretim gündemde

26 Haziran 2025 13:13see162

Hurda sahasında yangın

25 Haziran 2025 18:35see144

Aliağa daki orman yangını Foça ya sıçradı: Evler tahliye edildi, 4 kişi dumandan etkilendi Sözcü Gazetesi

25 Haziran 2025 23:19see144

Fenerbahçe Beko, ligde 12. kez şampiyon oldu

25 Haziran 2025 23:15see135

100 milyon yıllık fosil amberde hapsolmuşlar... Sözcü Gazetesi

26 Haziran 2025 00:15see124

Hamas: Arabulucuların ateşkes çabalarına olumlu yaklaşmaya açığız

25 Haziran 2025 19:20see114

Kassam dan İsrail askerlerine kanlı pusu! Tanka tırmanıp patlayıcıyı aracın içine bıraktı

26 Haziran 2025 09:17see113

Evlilk vaadiyle vatandaşları dolandıran sahte gelin çetesine operasyon

25 Haziran 2025 18:54see113

Sanayi tartışmasında silahlar konuştu: Abi ve kardeşi öldürüldü

26 Haziran 2025 01:50see112

Akaryakıta çifte indirim! Motorin ve benzin litre fiyatı ne kadar, kaç TL? 26 Haziran 2025 İstanbul, Ankara, İzmir güncel akaryakıt fiyatları

26 Haziran 2025 01:05see112

Merzifon da yangın: 80 dönüm tarım arazisi zarar gördü Son dakika haberleri

26 Haziran 2025 07:08see112

Şanlıurfa da çıkan silahlı kavgada 2 kardeş öldü Şanlıurfa Haberleri

26 Haziran 2025 00:48see112

Trump seçimde Müslüman aday Mamdani nin kazanmasını saçma buldu Dünya Haberleri

25 Haziran 2025 23:49see112

İran ın doğu ve güneydoğusunda hava sahası ulusal ve uluslararası uçuşlara yeniden açıldı

25 Haziran 2025 23:49see112

Hakan Çalhanoğlu sakatlandı Sözcü Gazetesi

25 Haziran 2025 22:23see111

Konya da İHA tarlaya acil iniş yaptı

25 Haziran 2025 20:24see111

Resmi Gazete de yayımlandı: İktidar yine kıyılara göz dikti

26 Haziran 2025 01:19see110

Tarık Biberovic: Kupalar Fenerbahçe ye yakışır! Basketbol Haberleri

26 Haziran 2025 00:43see110

FETÖ nün karanlık yüzü belgesel oluyor: Karanlık İmparatorluk un çekimleri başladı Gündem Haberleri

25 Haziran 2025 21:05see108

DEM Parti den Kobani davasının gerekçeli kararına tepki: Siyasî kumpasın devamı niteliğinde, demokratik siyasetin yargı eliyle engellenmesi tarihe karışmalı!

25 Haziran 2025 22:19see107
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları