Tatlı tuzak: Sağlıklı sandığınız şekerler ne kadar masum?

Bal, agave, stevia... Gerçekten sağlıklı mı, yoksa şekeri sadece başka ambalajlara mı koyduk? Günlük yaşantımızda “doğal” adıyla sunduğumuz tatlandırıcıların sanıldığı kadar masum olmadığını biliyor muydunuz? Doğru şeker kaynaklarını seçmek ve tüketim miktarını ayarlamak, uzun vadede sağlığınızı doğrudan etkiliyor.

Şeker hastalığı belirtileri ve tedavisi

Bu hastalıkların ortak noktası ne?

ŞEKER: DOĞALI MI, İŞLENMİŞİ Mİ?

Her ne kadar “şeker” kelimesiyle aynı şeyi çağrıştırsalar da, doğal ve işlenmiş şekerler arasında önemli farklar var. Doğal şekerler; meyve, sebze ve süt ürünlerinde bulunan fruktoz, glikoz ve laktoz gibi bileşenlerdir. Ancak gıda endüstrisi, bu doğal seçenekler yerine daha ucuz ve raf ömrü uzun işlenmiş şekerleri tercih ediyor: sükroz, fruktoz-glikoz şurupları ve yapay tatlandırıcılar gibi.

BAL VE AGAVE GERÇEKTEN DOĞAL MI?

Bal ya da agave gibi doğal görünümlü tatlandırıcılar, ne yazık ki sanıldığı kadar masum olmayabilir. Örneğin, çayınıza küp şeker yerine bal eklemeniz sağlığınız açısından büyük bir fark yaratmaz. Vücudumuz, yiyecek ve içeceklere sonradan eklenen tüm şeker türlerine aynı tepkiyi verir. Fazla şeker tüketimi; karaciğer yağlanması, kanda trigliserid artışı ve insülin direncine yol açabilir. Bu da damar sertliği, yüksek tansiyon, kalp krizi, felç ve hatta Alzheimer gibi ciddi hastalıkların kapısını aralayabilir.

ŞEKER GEREKLİ Mİ?

Elbette! Karaciğerin sentez yapabilmesi, beynin işlevlerini sürdürebilmesi ve genel anlamda yaşamsal fonksiyonların devamı için şekere ihtiyacımız var. Ancak önemli olan, bu şekeri nereden ve nasıl aldığımızdır.

DOĞAL ŞEKERİN "AMBALAJI" VAR

Doğal şekerin farkı sadece kaynağı değil, aynı zamanda geldiği “ambalaj”dır. Yani meyve ve sebzelerin lif içeriği, şekerin kana karışma hızını yavaşlatır. Bu da ani şeker yükselişlerinin önüne geçer ve tokluk hissi yaratır. Örnek vermek gerekirse:

- 1 bardak portakallı gazlı içecek: 29 gram şeker

- 1 bardak portakal suyu: 25 gram şeker

- 1 büyük boy taze portakal: 13 gram şeker

Portakal suyu, doğal olsa da işlenmiş olduğu için, taze meyve kadar sağlıklı sayılmaz. Portakal yediğinizde lif içeriği sayesinde daha uzun süre tok kalırsınız ve aşırıya kaçmazsınız.

YAPAY TATLANDIRICILAR GERÇEKTEN ÇÖZÜM MÜ?

Kalorisiz olmalarına rağmen yapay tatlandırıcılar uzun vadede düşündüğünüz kadar faydalı olmayabilir. Araştırmalar, bu tatlandırıcıların kilo verdirmek yerine zamanla kilo alımını kolaylaştırdığını gösteriyor. Bunun nedeni, tatlı isteğini artırmaları ve bağırsak mikrobiyotasına zarar vermeleri olabilir. Tatlı krizlerinizde bir adet meyve tüketmek çok daha sağlıklı bir alternatiftir.

ŞEKERİ AZALTMAK İÇİN NE YAPABİLİRSİN?

- İşlenmiş gıdaların etiketlerini dikkatle oku

- Kahve ve çayına daha az şeker ekle

- Şekerli atıştırmalıkları azalt

- Tatlı içecekler yerine su bazlı tariflere yönel

- Günlük şeker alımını 30-40 gram arasında tut

DOĞAL TATLANDIRICILARLA TANIŞIN BAL

Doğal bir şifa kaynağı olan bal, bağışıklığı güçlendirir, enerji verir ve vücudu hastalıklara karşı korur. Kan şekerini düzenleyerek yağlanmayı da önler. Ancak her şeyde olduğu gibi miktarı önemlidir. Soğuk süte ya da kahvaltıda 1 tatlı kaşığı kadar tüketebilirsiniz.

STEVIA

Kalorisiz ve doğal bir tatlandırıcı olan stevia, “şeker otu” olarak da bilinir. Bitkinin yaprakları kurutulup toz haline getirildiğinde, içeceklerde ve tatlı tariflerinde rahatlıkla kullanılabilir. Ayrıca nikotin isteğini azaltarak sigarayı bırakmak isteyenlere de yardımcı olabilir.

AKÇAAĞAÇ ŞURUBU

Kanada menşeli bu doğal şurup, demir, çinko, kalsiyum ve manganez gibi mineraller ile 24 farklı antioksidan içerir. Isıya dayanıklı olduğu için fırınlanmış tariflerde rahatlıkla kullanılabilir. Kahve, çay ve yulaf ezmesiyle uyumludur.

AGAVE ŞURUBU

Sabır otundan elde edilen bu şurup, şekere kıyasla 1,6 kat daha tatlıdır. Potasyum, magnezyum ve demir açısından zengindir. Hayvansal ürün tüketmeyenler ve bala alerjisi olanlar için iyi bir alternatiftir, ancak ölçülü tüketmek önemlidir.

HURMA

B6 vitamini, lif, potasyum ve magnezyum içeriğiyle hurma tam bir enerji deposudur. Kolesterolü düşürür, tokluk sağlar ve felç riskini azaltır. Tatlı tariflerinde doğal tatlandırıcı olarak blenderdan geçirilerek kullanılabilir.

Doğal ve işlenmiş şeker arasında tercih yaparken en önemli kriter, şekerin kaynağı ve tüketim şeklidir. Sağlığınız için en iyi seçenek; lifi yüksek, şekeri az, işlenmemiş gıdalardır. Şekerden tamamen kaçınmak değil, doğru kaynaklardan ve dengeli şekilde almak, uzun vadede çok daha faydalı olacaktır.

Görsel Kaynak: istockphoto