Trump’ın yeni Rusya stratejisi: İçeride hesaplaşma dışarıda şahinleşme Düşünce Günlüğü Haberleri

Rusya ile yaşanacak doğrudan krizlerde Trump’ın yeniden pragmatik geri adımlar atması hâlinde, “şahin” kimliği hızla dağılabilir. Ama akıllara şu soru da geliyor: Bu gerçek bir dönüşüm mü, yoksa 2026 ara seçimleri öncesi tasarlanmış bir illüzyon mu?

Ertuğrul Cingil / Gazeteci

ABD Başkanı Donald Trump’ın siyasi kariyeri boyunca peşini bırakmayan en ağır suçlama, “Rusya’ya yakınlık” iddialarıydı. Bu suçlamaların odağında yer alan Steele dosyası, Amerika siyasi tarihi açısından neredeyse bir casus romanını andıran detaylara sahipti. Birleşik Krallık Dış İstihbarat Servisi MI6’nın eski bir ajanı olan Christopher Steele, 2016 yılında Demokratlara yakın bir hukuk firması olan Perkins Coie aracılığıyla Trump hakkında bir rapor hazırladı. İstihbarat niteliği taşıdığı ileri sürülen 35 sayfalık raporda, Trump’ın 2013 yılında Moskova’daki Ritz-Carlton Oteli’nde bazı uygunsuz davranışlarda bulunduğu ve bunun Rus istihbaratı tarafından kaydedildiği iddialarına yer verildi.

Siyasi tartışmaların merkezine oturan raporda, Trump’ın bazı danışmanlarının Kremlin’le gizli görüşmeler yürüttüğü ve Rusya’nın 2016 seçimlerine müdahale ettiği savunulmaktaydı. BuzzFeed News, dosyayı 10 Ocak 2017’de tam metin olarak yayımladı. FBI, bu belgeleri Trump’ın yakın çevresini izlemek için delil olarak kullandı. Trump’ın, eski FBI Direktörü James Comey’nin görevden alınmasıyla süreç bir siyasi krize dönüştü. FBI soruşturmalarından özel savcı Robert Mueller’in hazırladığı rapora, Amerikan medyasının manşetlerinden Temsilciler Meclisi komitelerine kadar siyasi türbülans birçok alana sirayet etti.

CADI AVI

Trump’ın çevresindeki isimler teker teker düşmeye başladı: Michael Flynn, Paul Manafort, Roger Stone, George Papadopoulos, Rick Gates… Soruşturma fırtınası, Trump’ın en yakın halkasını sarstı. Ama Trump için bu, adli bir süreçten fazlasıydı; kendisini zora sokan bu hamleleri, kendi yönetiminin kalbine yapılmış bir darbe girişimi olarak kodladı. “Cadı avı” söylemiyle kamuoyunu konsolide etti; FBI’ı “çürümüş yapı”, istihbarat kurumlarını “yalan makinesi” ilan etti. Ve görev süresinin son yılında, belki de siyasi kariyerinin en simgesel hamlesini yaptı: Kendisine sadık isimlerin hepsini affederek kurtardı.

Trump, başkanlığının ikinci döneminde yaşanan bu süreci “Amerikan derin devletinin yüz karası” ilan ederek yalnızca geçmişin değil, geleceğin de düzenini değiştirmek için adımlarını hızlandırıyor. Gizli belgelerin kamuya açılmasını stratejik bir silah hâline getirdi. “Halk her şeyi öğrenmeli” söylemiyle FBI iç yazışmalarını, FISA başvurularını ve Steele ile yapılan görüşme notlarını birer birer masaya seriyor. Hedefi yalnızca haklı olduğunu ispatlamak değil, aynı zamanda devletin hassas kurumlarını yeniden yapılandırmak için zemin oluşturmak.

BÜROKRATİK SABOTAJ YARGI YOLUNDA

2016 seçimlerinde Donald Trump’ı “Rusya’nın adamı” gibi göstermek için hazırlandığı iddia edilen ve yıllardır Amerikan kamuoyunun sinir uçlarına dokunan dosyalar, şimdi ikinci Trump döneminde yeniden siyaset sahnesinin tam ortasına yerleşiyor. Üstelik bu kez yalnızca siyasi bir söylem değil, bir “hesaplaşma taktiği” olarak. Steele dosyasının her sayfası, Crossfire Hurricane’in (FBI gizli soruşturmasının kod adı) her istihbarat notu ve ifadesi onun için sadece belge değil; bir karşı devrimin delilleri.

Derin devleti yargılamak için arşivleri açan Trump, eski düşmanlarını ifşa ederek ilk dönemde uğradığını söylediği “bürokratik sabotajı” yargı önüne taşımaya hazırlanıyor. Adalet Bakanlığı’nı Obama’yı yargılamaya çağıran Trump, “Obama’nın ihanet içerisinde olduğuna yönelik tartışmasız kanıtlar var. Obama, bir darbe girişimine liderlik etmeye çalışıyordu. Bunu Hillary Clinton ve diğerleriyle birlikte yaptı. Ama başlarında Obama vardı. Her şey belgelerde açıkça yazıyor. Bu, ülkemizin tarihindeki en büyük skandal” diyor.

GÜVERCİN POLİTİKALARDAN ŞAHİNLİĞE GEÇİŞ

Rusya’ya yakın olduğu iddiaları üzerinden içeride “derin devletle” hesaplaşmasını hızlandıran Trump, dış politikada da değişimin işaretlerini veriyor. ABD Başkanı Trump, Rusya’ya karşı kamuoyunun algısını tersine çevirecek güvercin politikalardan şahinliğe geçiş stratejisini benimsemiş görünüyor. Özellikle Rusya’ya karşı sertleşen söylemleri, askerî hamleleri ve ekonomik tehditleri, dış politikada ciddi bir yön değişikliğinin göstergeleri gibi.

Rusya’nın eski devlet başkanı Dmitry Medvedev’in, “Dead Hand” (ölü el) olarak bilinen Sovyet dönemine ait otomatik nükleer karşılık sisteminden söz ederek Trump’a gözdağı vermesi, yeni dönemin fitilini ateşledi. Medvedev’e sosyal medya üzerinden “Sözlerine dikkat et, tehlikeli sularda yüzüyorsun.” diyerek tepki gösteren Trump, iki nükleer denizaltının “uygun bölgelerde konuşlandırılmak üzere” harekete geçtiğini açıkladı.

Trump’ın, Moskova’ya doğrudan mesaj göndermek ve NATO müttefiklerine güven vermek adına ABD’ye ait iki nükleer denizaltıyı göndermesi, yeni stratejisinin ilk hamleleri gibi. Bu adım yalnızca sembolik değil, aynı zamanda askerî stratejinin yeniden çerçevelenmesi açısından da anlamlı. Donald Trump’ın Rusya’ya yönelik açtığı bir diğer cephe, doğrudan enerji gelirlerine odaklanan ekonomik savaş stratejisi. Özellikle Rusya’nın en önemli gelir kalemi olan petrol ihracatına yönelik Hindistan’la başladığı dolaylı baskı yöntemi, Trump’ın küresel jeopolitik satrançta yeni bir hamlesi olarak görülüyor.

KUTUP SOĞUĞUNDA SICAK SATRANÇ: ALASKA ZİRVESİ

Tüm yaşanan bu gerilimlerin ardından Trump ve Putin, dünyanın en soğuk sahnelerinden birinde, en sıcak gündemleri konuşmak için Alaska’da buluşmaya hazırlanıyor. Rusya’dan 1867’de 7.2 milyon dolara satın alınan bu toprak, şimdi yeniden iki süper gücün stratejik hesaplarına ev sahipliği yapacak. Soğuk Savaş’tan kalma savunma sistemleriyle dolu bu soğuk cephe, şimdi iki süper gücün liderleri için buzdan bir diplomasi sahnesi olacak. Alaska’da gerçekleşecek bu zirve, adeta tarihsel ironiyi modern diplomasiyle iç içe geçiriyor.

Zirveye ev sahipliği yapacak olan Trump, görüşmenin ilk dakikalarında Putin’in barışa niyetli olup olmadığını anlayacağı görüşünde. Ayrıca iki güç arasında toprak takası ihtimalini de gündeme getirdi. Uzmanlar, kalıcı bir barış anlaşmasının yalnızca toprakla değil; güvenlik, izleme mekanizmaları, ekonomik yeniden yapılandırma gibi çok yönlü taahhütlerle mümkün olacağına dikkat çekiyor. Rusya cephesinde ise beklenti, zirvenin somut sonuçlardan ziyade sembolik adımlarla ilerleyeceği ve Rusya’ya en çok ihtiyacı olan zamanı kazandırabileceği yönünde. Eski toprakları Alaska’ya ilk kez ziyarette bulunacak Rus lider olma şansını yakalayacak olan Putin, yaptırımların zincirini kırmak ve Batı ittifakındaki çatlakları büyütmek için bu masayı fırsat olarak görüyor. Bu zirvenin en ağır gölgesi, Ukrayna’nın dışlanmışlığı üzerine düşüyor. Rus birliklerinin doğu Ukrayna’daki ilerleyişleri, zirvenin öncesinde diplomatik baskıyı artırmış durumda. “Hudutlarımızdan ödün vermeyeceğiz” diyen Zelenski, herhangi bir ateşkes ya da toprak formülünün ancak Ukrayna’nın doğrudan katılımıyla mümkün olabileceğine işaret ediliyor.

Avrupa başkentleri temkinli ve Trump’ın zirveyi tek taraflı hale getirmesine mesafeli. “Barış, Ukrayna olmadan olmaz” vurgusuyla, Paris’ten Berlin’e, Roma’dan Varşova’ya Batı başkentlerinden ortak sesler yükseliyor. Geçmişte Soğuk Savaş’ın sembolik görüşmelerine sahne olan Alaska, şimdi buzun üzerinde yeni bir siyasi satranca tanıklık edecek. Zirve barışa giden yolda önemli bir aşama mı olacak? Yoksa savaşın başta ekonomik olmak üzere farklı cephelerde boyut kazanacağı yeni restleşmeleri mi doğuracak?

Zirve, tarihi bir buluşmanın ötesinde; stratejilerin ve belirsizliklerin dans ettiği buzdan bir sahne gibi. Alaska’nın buzlarla kaplı diplomatik sahnesinin Trump’tan çok kış ve buz sporlarına ilgili Putin için daha verimli olduğu da söylenebilir. Bu tarihi buluşma, ya diplomatik bir köprü inşa edecek ya da iki lider arasındaki mesafeyi daha da derinleştirecek. Sonuç ne olursa olsun, dünya bu masadan çıkacak hamlelerin yankısını uzun süre hissedecek.

GERÇEK Mİ, İLLÜZYON MU?

Sonuç olarak Trump, 2016’dan bu yana peşini bırakmayan “Rusya yanlısı” yaftasını nihayet çöpe atmak istiyor olabilir. Trump, başkanlığının ilk döneminde sergilediği yaklaşımdan farklı olarak, Rusya’ya karşı sahada pozisyon alan güçlü bir lider portresi çizmeye çalışıyor. Son dönemde Trump, içeride “derin devletle hesaplaşma” tezini yükseltirken; dış politikada Rusya’ya karşı net ve caydırıcı bir çizgi oluşturma kulvarına girmiş görünüyor.

Özellikle Putin’in Ukrayna’daki işgalini kınayan yeni açıklamaları, Doğu Avrupa’daki NATO tatbikatlarına destek vermesi, Baltık bölgesine yönelik “caydırıcılık” vurgulu hamleleri, bu yeni dönemin mesajlarını taşıyor. Rusya’ya karşı bir taraftan şahin politikalara yönelen Trump, diğer taraftan da Alaska zirvesiyle Ukrayna krizinde diplomatik çözüm arayışının mimarı imajını pekiştirmeyi ve “barışı getiren lider” kartını oynamayı hedefliyor. Trump’ın “şahin” duruşunu biraz da Alaska zirvesinde Putin’e karşı göstereceği tutum belirleyecek gibi.

Ancak Trump’ın dış politikadaki tutarsızlıkları, geçmişte olduğu gibi tekrar ederse bu hamleler yalnızca sembolik kalabilir. Rusya ile yaşanacak doğrudan krizlerde Trump’ın yeniden pragmatik geri adımlar atması hâlinde, “şahin” kimliği hızla dağılabilir. Ama akıllara şu soru da geliyor: Bu gerçek bir dönüşüm mü, yoksa 2026 ara seçimleri öncesi tasarlanmış bir illüzyon mu? Söz konusu olan, seçim öncesi verdiği sözlerin birçoğunu yerine getirememiş, ekonomik rahatlama oluşturamamış ve kirli Epstein skandalıyla içeride köşeye sıkışmış, öngörülemez politikaların adamı Trump olunca bu ihtimal daha fazla önem kazanıyor…