Art Basel Qatar’a tanıdık bir isim Samed Karagöz

Art Basel Qatar'ın ilk artistik direktörü olarak Mısırlı sanatçı Wael Shawky’nin atanması, sanat dünyasında heyecan ve tartışmayı aynı anda tetikledi. Sanatçı kimliğiyle küratöryel bir pozisyona geçişi sıra dışı bulanlar olduğu kadar, bunu yenilikçi bir yaklaşım olarak görenler de var. Shawky, özellikle Ortadoğu sanatının küresel sanat ortamında tanınmasına önemli katkılar sunmuş bir isim. 1971 yılında İskenderiye'de doğan Shawky, İskenderiye Güzel Sanatlar Fakültesi'nde lisans eğitimini tamamladıktan

Art Basel Qatar'ın ilk artistik direktörü olarak Mısırlı sanatçı Wael Shawky’nin atanması, sanat dünyasında heyecan ve tartışmayı aynı anda tetikledi. Sanatçı kimliğiyle küratöryel bir pozisyona geçişi sıra dışı bulanlar olduğu kadar, bunu yenilikçi bir yaklaşım olarak görenler de var. Shawky, özellikle Ortadoğu sanatının küresel sanat ortamında tanınmasına önemli katkılar sunmuş bir isim. 1971 yılında İskenderiye'de doğan Shawky, İskenderiye Güzel Sanatlar Fakültesi'nde lisans eğitimini tamamladıktan sonra 2001 yılında ABD’de Pensilvanya Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı. Mısır’ın çağdaş sanat sahnesinin en yaratıcı ve etkili figürlerinden biri olarak biliniyor.

Shawky, tarih ve mitoloji ögelerini çağdaş bir anlatıyla harmanladığı video ve enstalasyon çalışmalarıyla tanınıyor. Özellikle "Cabaret Crusades" adlı üçleme serisinde Haçlı Seferleri'ni kuklalar aracılığıyla yeniden yorumlayarak Batılı tarih yazımını sorguladı. Serinin son filmi "Cabaret Crusades: The Secrets of Karbala" (2015) 14. İstanbul Bienali’nde gösterildi. Shawky’nin yapıtları Tate Modern ve MoMA gibi prestijli kurumlarda sergilendi; ayrıca Documenta gibi büyük ölçekli sergilere katıldı. Sanatçı, politik ve kültürel hafızayı sorgulayan derinlikli işleriyle uluslararası alanda yankı uyandırıyor.

Art Basel Qatar’ın Shawky’yi seçmesi, sanat çevrelerince sanatçının özgün duruşu sayesinde ilgi çekici bulunuyor. Fuarın geleneksel yapısını değiştirme cesareti gösteren Shawky, "Becoming" temalı solo sunumları merkeze alarak klasik galeri standlarını devre dışı bırakıyor. Böylece fuarın odağı ticari işlemlerden ziyade sanatçıların yaratıcı süreçleri ve kavramsal derinliğine kayıyor. Bu tema insanlığın sürekli dönüşümüne odaklanıyor; Körfez bölgesini geleneksel ile modernin kesiştiği dinamik bir kültürel peyzaj olarak ele alıyor.

Fuar organizasyonunun finansmanının büyük kısmının Katar’a ait kurumlarca sağlanması ise şeffaflık tartışmalarını beraberinde getiriyor. Sponsorların etkisi ile bağımsız sanatsal kararlar arasındaki dengenin nasıl kurulacağı henüz netleşmiş değil. Shawky’nin vizyonunu hayata geçirirken sanatsal bağımsızlığını koruması bu açıdan kritik önem taşıyor.

Öte yandan Shawky’nin bu göreve getirilmesi, Orta Doğu ve Kuzey Afrika sanat sahnesinin küresel platformlarda temsil edilmesi açısından olumlu karşılandı. Halihazırda Katar sanat ortamına aşina olan Shawky, 2024'ten bu yana Doha’daki Fire Station çağdaş sanat merkezinin artistik direktörü olarak görev yapıyor ve orada hayata geçirdiği Sanat Yoğunlaşmalı Çalışma Programı (AISP) ile 20 genç Katarlı ve uluslararası sanatçıyı destekliyor. Shawky’nin bölge sanatını derinlemesine kavraması ve küresel bir bakış açısına sahip olması, fuarın hem bölgesel hem de uluslararası alandaki etkisini artırabilir.

Art Basel Qatar, Wael Shawky’nin yönetiminde alışılmış fuar dinamiklerini sarsarak yeni bir sanat anlayışına kapı aralayabilir. Ancak başarının ölçütü, yenilikçi vizyonun hayata geçirilebilmesi ve olası engellerin aşılabilmesi olacak. Shawky’nin bu süreçte karşısına çıkabilecek zorlukları nasıl aşacağı sanat çevreleri tarafından merakla bekleniyor.