SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Golden sonra duygulandım Nice i deviren iki golü atan Kerem Aktürkoğlu ndan açıklama: Dün gece konuştuk Fanatik Gazetesi Fenerbahçe (FB) Haberleri Spor

Yunanistan da işçiler İsrail in Sumud Filosu na saldırısı nedeniyle greve gitti

Kira şampiyonları açıklandı: Zirvede bakın hangi şehir var!

Trump ın Gazze planına karşı ilk itirazlar yükseldi! Bazı şartları var

Üniversiteyi 3 yılda bitirme formülü: 240 kredi 180 e düşürülecek Eğitim Haberleri

BAKARA SURESİ OKU Bakara Suresi Anlamı, Tefsiri, Arapça Okunuşu, Türkçe Meali Dini Bilgiler

Ödüllü keman sanatçısı Laçin’in öldüğü kazanın keşfi yapıldı

Okul servisiyle midibüs çarpıştı: 7 öğrenci yaralandı!

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır: Çelik üretiminde bu yıl Avrupa da 1. dünyada 7. büyük üreticiyiz

Dünya Zeki Yavru ya yapılan çirkin hareketi konuşuyor: Nasıl olur da kırmızı kart gösterilmez!

Küresel Kararlılık Filosu Türkiye Basın Ofisi: İsrail in filoda yardım taşınmadığı iddiası yüz kızartıcıdır

Dünyanın Gazze ye olan sessizliğine sanatıyla tepki gösterdi: Dünya izlerken muralı büyük beğeni gördü VİDEO İZLE

İsrail Başbakanlık Ofisi: İsrail, Trump ın planının ilk aşamasını uygulamaya hazırlanıyor Gündem Haberleri

Trump ın Hamas a cevabı Netanyahu yu şaşkına çevirdi! İsrail de ateşkes şoku

Minguzzi nin katillerinin cezaevinde birbirlerine yazdığı mektup ortaya çıktı

Bulgaristan da sel felaketi 2 can aldı

Yahşihan Belediyesi ne yönelik soruşturmada, 6 şüphelinin mal varlıklarına el konulması kararı

Özgür Özel den Ali Babacan a telefon Sözcü Gazetesi

Enflasyon verisi TCMB nin faiz kararını nasıl etkiler? Capital Economics ten çarpıcı tahmin

Zafer Partisi nden Fatih Altaylı çıkışı! Yargı tarafsızlığına gölge düşürdü

Hem doktor hem sözlük yazarı: Hüseyin Remzi Bey Dursun Gürlek

Hem doktor hem sözlük yazarı: Hüseyin Remzi Bey Dursun Gürlek

Yenisafak kaynağından alınan verilere dayanarak, SonTurkHaber.com açıklama yapıyor.

Sayıları bir hayli kabarık olan Osmanlıca sözlüklerin bazıları, onları hazırlayanların isimlerini taşımaktadır. “Lügat-i Naci”yi “Lügat-i Halimi”yi “Lügat-i Cûdi”yi buna bir örnek olmak üzere zikredebiliriz. Aynı listeye girmesi gereken diğer bir Osmanlıca sözlük daha vardır ki, o da “Lügat-i Remzi” diye bilinmektedir. Doktor Hüseyin Remzi Bey tarafından kaleme alınan Lügat-i Remzi iki cilt olup, benzeri sözlükler arasında ayrı bir öneme sahiptir. Ben, bu değerli zatın adına ilk defa kütüphanemdeki

Sayıları bir hayli kabarık olan Osmanlıca sözlüklerin bazıları, onları hazırlayanların isimlerini taşımaktadır. “Lügat-i Naci”yi “Lügat-i Halimi”yi “Lügat-i Cûdi”yi buna bir örnek olmak üzere zikredebiliriz. Aynı listeye girmesi gereken diğer bir Osmanlıca sözlük daha vardır ki, o da “Lügat-i Remzi” diye bilinmektedir.

Doktor Hüseyin Remzi Bey tarafından kaleme alınan Lügat-i Remzi iki cilt olup, benzeri sözlükler arasında ayrı bir öneme sahiptir. Ben, bu değerli zatın adına ilk defa kütüphanemdeki eski yazılı kitapları karıştırırken rastlamıştım. Hemen belirtmek gerekirse, merhumun bahsini ettiğimiz sözlüğünün dışında daha bir çok eseri bulunmaktadır. Ve bu kitapların bir kısmı tıbbi konularla, bir bölümü de dini bahislerle ilgilidir. Özellikle “Tıbb-ı Nebevi” isimli kitabı, hem Peygamber Efendimiz’in sağlıkla ilgili tavsiyelerini ihtiva etmesi bakımından, hem de Hüseyin Remzi Bey gibi mütedeyyin bir tabip tarafından kaleme alınmış olması dolayısıyla büyük bir önem arzetmektedir. Şimdi bu muhterem simayı biraz daha yakından tanımaya çalışalım:

Hüseyin Remzi Bey, 1839 yılında İstanbul’da, Kasımpaşa’da dünyaya geldi. Hekimlikle ilgili ve halkın kolayca anlayacağı hayli kitap yazarak büyük bir şöhret kazandı. Babası, tersane görevlilerinden Kastamonulu Yurdumoğlu Emir Mustafa Ağa’dır. Doktorumuz, Kasımpaşa Rüşdiyesini bitirdikten sonra Tıbbiye İdadisinde okudu. Çocukluğu ve gençliği sıkıntılar içinde geçti. 1865 yılında Askeri Tıbbiye’yi hekim olarak bitirdi. Ünlü hayvanat ilmi hocası Abdullah Bey’in yardımcılığına tayin edildi. Daha sonra bu ilim dalının muallimi ve Harbiye’de Hıfzısıhha hocası oldu.

Rus savaşı sırasında Niş’de bulundu. Darüşşafaka’da, Mülkiye ve Baytar mekteplerinde dersler verdi. 1884’de kuduz tedavisini öğrenmek üzere meşhur Profesör Zoiros Paşa ile Paris’e, Pasteur Enstitüsü’ne gönderildi. Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye’nin kurucu üyeliğini yaptı. Paris’teki “Eski Şark Bilgileri” adını taşıyan ilmi cemiyete üye seçildi.

Tıp ilmiyle din ilmini birleştiren ve bu özelliğinden dolayı muhafazakâr halkımız tarafından çok sevilen Doktor Hüseyin Remzi Bey’in diğer bir kısım eserlerinin isimlerini de şöyle sıralayabiliriz:

Dürer-i Esdaf, Müntehabat-ı Hüseyin Remzi, İhtimar, Erbea-i Kemal, Rehber-i Hakikat, Emrâz-ı Nisvan, Âdab-ı Taam, Fenn-i Mikrobi-i Cerrahi, İlm-i Hayvanat-ı Tıbbiye, Terakkiyat-ı Tıbbiye, Mir’atü’l – Hey’et, Hıfzısıhha-i Askeri, Kuduz İlleti ve Tedavisi, Ömr-ü Afiyet-i Beşer vesaire…

1896 yılında Hakk’ın rahmetine kavuşan Hüseyin Remzi Bey’in naaşı Kasımpaşa’daki Türabi Dergâh’ına defnedildi. Büyük kitabiyat bilginimiz Bursalı Mehmet Tahir Bey, elli sekiz yaşında vefat eden Hüseyin Remzi Bey’in, halk arasındaki lakabıyla “Evliya Hoca”nın elli sekiz eser kaleme aldığını kaydetmektedir ki, bu hesaba göre kitaplarının sayısı yaşadığı yıl kadardır.

Devrimizin ünlü doktoru ve kültür tarihçisi merhum A. Süheyl Ünver’in meslektaşı Hüseyin Remzi Bey’e de bigâne kalmadığını, onunla ilgili yayımladığı bir kitapçığı okuyarak öğrendim. 1943 yılında “Tıbbiyemizin Pek Çalışkan ve Haluk Hocalarından Miralay Doktor Evliya Hüseyin Remzi” adıyla neşredilen bu risalede, Hüseyin Remziyle alakalı önemli bilgilere yer veriliyor. Burada bunların hepsini nakledemeyeceğimize göre, sadece bir iktibasla yetinmek istiyorum.

Süheyl Hoca, Hüseyin Remzi Bey’in o zamanlar hangi şartlar altında nasıl okuduğunu şu cümlelerle dile getiriyor:

“O zaman Kumbarahane Tıbbiyesi’nde ders kitapları, verilen sınıf maaşlarına mahsuben alınıyordu. Kendisi bu az maaştan ayırıp bütün kitapları alamıyordu. Hal ve vakti iyi olan bazı sınıf arkadaşlarının kitaplarından faydalanıyordu.

Yirmi kuruş maaşının on kuruşu ile her gün on paralık ekmek peynir ve her hafta cuma günü kardeşlerine otuzar paralık yemiş alırdı. Artan on kuruşu da kundura almak için biriktirirdi. Mektepte leyli (yatılı) iken ders çalışmak için mum alacak parası yoktur. Arkadaşlarıyla beraber biraz uyur, sonra ders çalışmak için yalnızca kalkar, koğuşta yanan kandili dolabının üstüne koyar ve kalk borusu çalıncaya kadar çalışırdı.”

Şimdi biraz da merhum doktorumuzun hayırlı evladı Nureddin Remzi Bey’in, babası hakkında anlattıklarına kulak verelim:

“Merhum yazar, akşamları yemek yedikten, kahve içtikten sonra – kendi tabirince – biraz şekerleme yapar, yani yarım saat kadar minderde uyurdu. Daha sonra kalkıp üçe kadar yazacağı makalenin veya kitabın konusunu düşünür, bazen de ertesi gün vereceği derslerin notlarını hazırlardı.

Geceleri pek nadir olarak sokağa çıktığı gibi, bu alışkanlığını bilen dostları da ziyaretine gelmezdi. Arkadaşlarını genellikle gündüzleri kabul eder ve yine gündüzleri iâde-i ziyarette bulunurdu.

Yazacağı kitabın konusunu düşündüğü zaman genellikle fesini dörde büker, elinde oğuşturur veya sakalının bir parçasını dişlerinin arasında ezer, gözlerini bir noktaya dikip dalar, kendinden geçerdi. Biz bu halini bildiğimiz için, meşgul bulunduğu zamanlar yanına girmezdik. Düşündüğü planı kâğıda aktarıncaya kadar zamanı böyle geçerdi.

Üçten sonra yatağa girer, dört beş saat sonra kalkar, minderin köşesinde bulunan yazı masasının önüne geçer, şamdanını yakıp sabah namazına kadar bazen yazı yazarak, bazen de kitap okuyarak vaktini geçirirdi. Her gecenin hâsılâtı ise, bir formadan aşağı düşmezdi.

Yıllardan beri meşgul olduğu tababete ve ilm-i hayvanata ait kitapların arasında halka faydalı risaleler de hazırlar ve:

Bunlar ciddi çalışmalarımın çerezleridir. Arada sırada böyle şeylerle meşgul olmazsam usanç gelecek, derdi. Benim vazifem ise her sabah gecenin hâsılâtını toplayıp Maarif Nezaret-i Celile’sine verilmek üzere tebyiz etmekti.

Muhterem müellif, sabah namazına yakın yazı yazmayı bırakır, abdest tazelerdi. Namazını kıldıktan sonra en çok sevdiği ve ezberlercesine mütâlâa ettiği Mesnevi-i Şerif ile meşgul olurdu. Bir taraftan da çayını hazırlayıp içerdi. Başkalarının hazırladığı çayı beğenmez ve:

Çay hazırlamadaki zevki kimseye bırakmam derdi. Sigaraya ve kahveye fazla düşkün değildi.

Daha sonra programı gereği mektepleri dolaşıp derslerini vermek için hazırlanır, evden çıkar, genellikle yaya dolaşır, çok yorulduğu zaman arabaya binerdi. Geceleri fazla uyumazdı. Merhum, boş sözleri sevmez, çok konuşmazdı. Herkese güzellikle muamele ederdi.

Hüseyin Remzi Bey’in boş durduğunu gören yoktu. Mektepte nöbetçi olarak kaldığı zaman bile yazı yazardı. Hatta bir gezinti esnasında veya bir su başında bulunduğu zaman da hiç olmazsa o gezinti yerinin veya su başının özelliklerini dile getiren makaleler kaleme alırdı.”

Bu yazının eksik kalmaması için, şu notu da düşmem gerekiyor. Hüseyin Remzi Bey hakkında daha ayrıntılı bilgi almak isteyen okuyucularımızın, Prof. Ali Birinci Bey’in Lügat-i Remzi’ye yazdığı önemli mukaddimeyi okumaları gerekiyor. Bu değerli sözlük 2018’de Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından neşredildi.

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:116
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 24 Ağustos 2025 04:12 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Golden sonra duygulandım Nice i deviren iki golü atan Kerem Aktürkoğlu ndan açıklama: Dün gece konuştuk Fanatik Gazetesi Fenerbahçe (FB) Haberleri Spor

03 Ekim 2025 00:21see508

Yunanistan da işçiler İsrail in Sumud Filosu na saldırısı nedeniyle greve gitti

03 Ekim 2025 09:49see211

Kira şampiyonları açıklandı: Zirvede bakın hangi şehir var!

02 Ekim 2025 12:16see197

Trump ın Gazze planına karşı ilk itirazlar yükseldi! Bazı şartları var

03 Ekim 2025 08:45see195

Üniversiteyi 3 yılda bitirme formülü: 240 kredi 180 e düşürülecek Eğitim Haberleri

03 Ekim 2025 04:06see195

BAKARA SURESİ OKU Bakara Suresi Anlamı, Tefsiri, Arapça Okunuşu, Türkçe Meali Dini Bilgiler

03 Ekim 2025 12:17see183

Ödüllü keman sanatçısı Laçin’in öldüğü kazanın keşfi yapıldı

03 Ekim 2025 14:06see182

Okul servisiyle midibüs çarpıştı: 7 öğrenci yaralandı!

03 Ekim 2025 10:19see177

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır: Çelik üretiminde bu yıl Avrupa da 1. dünyada 7. büyük üreticiyiz

03 Ekim 2025 18:49see176

Dünya Zeki Yavru ya yapılan çirkin hareketi konuşuyor: Nasıl olur da kırmızı kart gösterilmez!

03 Ekim 2025 12:00see167

Küresel Kararlılık Filosu Türkiye Basın Ofisi: İsrail in filoda yardım taşınmadığı iddiası yüz kızartıcıdır

03 Ekim 2025 20:58see165

Dünyanın Gazze ye olan sessizliğine sanatıyla tepki gösterdi: Dünya izlerken muralı büyük beğeni gördü VİDEO İZLE

03 Ekim 2025 12:34see165

İsrail Başbakanlık Ofisi: İsrail, Trump ın planının ilk aşamasını uygulamaya hazırlanıyor Gündem Haberleri

04 Ekim 2025 04:16see163

Trump ın Hamas a cevabı Netanyahu yu şaşkına çevirdi! İsrail de ateşkes şoku

04 Ekim 2025 03:44see162

Minguzzi nin katillerinin cezaevinde birbirlerine yazdığı mektup ortaya çıktı

03 Ekim 2025 09:30see158

Bulgaristan da sel felaketi 2 can aldı

03 Ekim 2025 23:29see149

Yahşihan Belediyesi ne yönelik soruşturmada, 6 şüphelinin mal varlıklarına el konulması kararı

03 Ekim 2025 13:58see149

Özgür Özel den Ali Babacan a telefon Sözcü Gazetesi

03 Ekim 2025 21:22see148

Enflasyon verisi TCMB nin faiz kararını nasıl etkiler? Capital Economics ten çarpıcı tahmin

03 Ekim 2025 14:12see145

Zafer Partisi nden Fatih Altaylı çıkışı! Yargı tarafsızlığına gölge düşürdü

03 Ekim 2025 17:41see138
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları