Yaşanabilir bir dünya için hala bir şansımız var Yaşar Süngü

Ormanlar sadece ağaçlardan ibaret değil, yanan sadece ağaçlar değil. Toprağın altındaki ve üstündeki milyonlarca böcek ve yeşillik yok oluyor. Ekolojik dengeyi sağlamakla görevli milyarlarca canlı yı kaybettik yangınlarla. Bir yandan Gazze’deki ateş bir yandan yanan ormanlar bir yandan aşırı sıcaklarla yüzyılın en sıcak temmuz ayını yaşıyoruz. Zamanın Sahibi aşırı sıcaklar ve orman yangınlarıyla Gazze için yapamadığımız empatiyi zorla yaptırıyor sanki. ** Son 10 yıldaki sıcaklık artış oranı önceki

Ormanlar sadece ağaçlardan ibaret değil, yanan sadece ağaçlar değil.

Toprağın altındaki ve üstündeki milyonlarca böcek ve yeşillik yok oluyor.

Ekolojik dengeyi sağlamakla görevli

milyarlarca canlı

yı kaybettik yangınlarla.

Bir yandan Gazze’deki ateş bir yandan yanan ormanlar bir yandan aşırı sıcaklarla yüzyılın en sıcak temmuz ayını yaşıyoruz.

Zamanın Sahibi

aşırı sıcaklar ve orman yangınlarıyla Gazze için yapamadığımız

empatiyi

zorla yaptırıyor sanki.

**

Son 10 yıldaki

sıcaklık

artış oranı önceki dönemlere kıyasla iki katına çıkarken Türkiye›nin yıllık toplam

yağış

miktarında belirgin bir düşüş gözlenmiş.

Ekoloji uzmanları, iklim değişikliğinin devam etmesi durumunda, özellikle Akdeniz tipi ormanların 2050 yılına kadar mevcut alanlarının yarısına yakınını kaybedebileceği konusunda uyarırken

ormancılık ve su yönetimi

politikalarının hızla gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.

**

Meteoroloji

Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’nin yıllık ortalama sıcaklığı son 50 yıl içinde yaklaşık 2.5°C yükselmiş. Bu artışın büyük bölümü 2000 yılı sonrası gerçekleşmiş.

Son 30 yılın verileri, özellikle Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yıllık yağış miktarının ortalama

yüzde 20-25

oranında azaldığını ortaya koyuyor. Türkiye’nin batı ve güney sahil bölgelerinde ise son 10 yıldaki yaz yağışları

yüzde 40’

a varan oranlarda azalmış.

**

Bu iklimsel dönüşüm, ülke genelindeki

orman ekosistemlerinin

sağlığını ciddi anlamda tehdit ediyor.

Artan sıcaklıklar ve düşen yağış miktarları orman alanlarında kronik kuraklığa neden olarak,

bitki örtüsünün direncini düşürüyor

ve yangın riskini dramatik biçimde artırıyor.

Son yıllarda Akdeniz, Ege ve Güneydoğu bölgelerinde yangınların sıklığı iki katına, büyüklükleri ise yaklaşık üç katına çıkmış.

**

Orman yangınları sadece ülkemizde değil her yerde var.

2025’in ilk yarısında

Avrupa

genelinde 1.250 yangın tespit edildi; bu sayı bir önceki yıla kıyasla yüzde 45 artış gösteriyor.

Türkiye dahil olmak üzere Balkanlar ve Yunanistan’da yangın riski “aşırı” ve “çok aşırı” kategoride gösteriliyor.

Yunanistan’da

30.000 kişi tahliye edilirken, toplamda 50.000 hektardan fazla alan kül oldu.

Yangınlara Avrupa Birliği ülkelerinden destek ekipleri katıldı.

Bulgaristan’da

10.000 hektardan fazla ormanlık alan yok oldu.

Karadağ ve

Arnavutluk’ta

da benzer sıcaklık artışları ile toplam 15.000 hektara yakın alan zarar gördü ve yüzlerce kişi evlerini terk etti.

İspanya’da

özellikle Endülüs ve Katalonya bölgelerinde başlayan yangınlarda toplamda 60.000 hektarlık alan tahrip oldu.

İtalya’nın

Sicilya ve Sardunya adalarında ise yaklaşık 20.000 hektar ormanlık alan zarar görürken, 5.000’den fazla kişi tahliye edildi.

Kıbrıs

adasında çıkan yangınlar nedeniyle 8.000 hektar alan kül oldu ve iki kişi hayatını kaybetti.

**

Çevreci uzmanlar dünyada iklim krizine karşı verilen mücadelenin kaybedildiğini düşünüyor.

Temel sorun fabrika bacalarından havaya karışan zehirli gazlar değil.

Taşıtların ekzozlarından çıkan gazlar de değil.

Aşırı tüketimiyle plastikler de değil.

Temel sorunumuz küresel sermayenin

insan hayatını,

denizi havayı suyu ormanları umursamaz oluşu.

Gazze’deki gibi…

Dünyayı yaşanmaz hale getirenler dünyanın herkese ait kaynaklarını sınırsız ve vahşi biçimde tüketen

ekonomik ve siyasi sistemler.

İnsan hayatına değer vermeyen doğaya verir mi?

**

Küresel ekonominin sürekli büyüme üzerine kurulmuş olması, ekolojik sınırları aşmamıza yol açtı ve bu durum artık

geri döndürülemez noktalara

ulaştı.

Uzmanlar dünyanın

dokuz temel sınırından yedisinin çoktan aşıldığını

düşünüyor.

İklim sistemi, okyanuslar, buz tabakaları ve hava durumu örüntüleri artık geri dönüşü olmayan değişimlerle karşı karşıya.

Önümüzdeki

beş yılın çok kritik

olduğuna dikkat çekiliyor.

Ve toplumların ciddi felaketlere karşı savunmasız bırakıldığını düşünüyor.

Geri dönüş yok artık.

Bundan sonra büyük krizlerle nasıl başa çıkacağımızın hesabını yapacağız.

Bilim adamlarının 2009’da ortaya koyduğu

“gezegensel sınırlar”

kavramı teorisine göre, iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı, besin döngüsü bozulması gibi

dokuz kritik ekosistem süreci

için iklimin istikrarını koruyabileceğimiz sayısal eşikler belirlenmiş durumda.

2023 güncellemesine göre bu sınırların en az altısı aşıldı, dünya “

güvenli işletim alanı

”ndan çıktı.

Yaşanabilir bir dünya için hala bir şansımız var;

Gazze’deki

ateşi söndürmek.

O içimizdeki ateş.

İçimizdeki ateşi söndürmeden dışımızdaki ateş sönmez.